Manuscript

Compendium iuris - Gerhardus de Rivo sanctae Mariae - Casus breves

M.ch.f.54

Title

Compendium iuris - Gerhardus de Rivo sanctae Mariae - Casus breves

Dating

1455

Place of Origin

[Süddeutschland]

Digitized by

Universitätsbibliothek Würzburg

Online since

03/31/2021

Advanced Metadata

There is no description for your language available yet.

Title

Compendium iuris - Gerhardus de Rivo sanctae Mariae - Casus breves

Place of Origin

[Süddeutschland]

Dating

1455

Extent

Bl. 167 - 246 alte rote Foliierung "1-80."
256 Blatt

Short Description

In Süddeutschland entstandene und von mehreren Händen geschriebene Sammelhandschrift mit vorwiegend juristischen Inhalten. Nach den anonymen Werken Compendium utriusque iuris: Adiutorium pauperum und Tractatus actionum folgt eine Abschrift eines Bibelregisters des Alexander von Villa Dei. Im Anschluss ist ein Text zur Einführung der Bursfelder Reform in Kloster Komburg sowie die Schrift Defensorium iuris des Zisterziensermönchs Gerhard eingetragen. Letztere ist durch einen Schreibervermerk auf 1455 datiert. Auf dasselbe Jahr sind auch zwei Kolophone datiert, in denen sich der Benediktinermönch Petrus von Plankstetten als Schreiber zu erkennen gibt. Aus seiner Feder stammen die Rhetorica des Magisters Vincetius und die Rhetorica valde bona sowie eine anonyme Ars memorativa, die zusammen mit einem Index das Ende der Handschrift bilden.

Keywords

Bursfeld
Komburg
Ritterstift

Further Information

Entstehung: Datierung 1455 auf 78v.

Provenance

Dombibliothek Würzburg.

Owner

Universitätsbibliothek Würzburg

Identifier

M.ch.f.54
Thurn 3,2, S. 28
DOI: 10.48651/franconica-1788430270925

Former Shelfmark

"22"

Digitized by

Universitätsbibliothek Würzburg
Extended Description

History

Origin
Datierung 1455 auf 78v.
Provenance
Dombibliothek Würzburg.
Buchrücken: "22" (18. Jahrhundert)

Book Illustration

  • Rubriziert.
  • Initials
    Rote Lombarden, die 167r und 220r mit Fleuronné ausgeschmückt sind.

Cover

General description
Holzdeckel, halb mit Schweinsleder bezogen. Streicheisenlinien, blindgeprägte Einzelstempel Knospenstaude. 2 ornamentale Rollen (Laubstab mit Rosette). Titel hs. auf dem Vorderdeckel. Titel- und Signaturschild auf dem Rücken. 2 Schließen. Buchbinderwerkstatt: wie M.ch.f.53, I.t.f.112 und I.t.q.91.

Codicology

Document Type
Material: Papier
Layer Formula: II(3, da Bl. 1 auf Vorderspiegel aufgeklebt) + 1 Bl. u. VI(16) + 5 VI(76) + III(82) + 14 VI(250) + III(256)
Watermark
  • Krone
  • Berg 1447
  • Ochsenkopf 1454 - 1456
  • Berg 1450 - 1451
Foliation:
Bl. 167 - 246 alte rote Foliierung 1-80.
Layout
Written Area: 225 x 155 mm
Columns Count: Einspaltig (83r-164v zweispaltig)
Lines Count: 40-48 Zeilen (83r-164v zweispaltig)
Font
  • Gotische Kursive

Content

  • 1r - 3v
  • 4r
  • 4v
  • 5r - 55r: Compendium utriusque iuris. Adiutorium Pauperum
  • 55v - 57r: Tractatus actionumCum autem tucius sit in tempus occurrere, quam post casum... - ... in glo[ssa] conscriptum. Quod nobis concedere... amen.
    Explicit deo gratias etc. P. M.

    Literature:
    Seckel, S. 368, Anm. 2 und 367, Anm. 1.
  • 57v - 64v: Alexander, de Villa Dei: Registrum BibliaeSex prohibet peccat Abel Enoch archa fit et intrat

    Literature:
    Walther, Initia carminum, Nr. 17610.Stegmüller, RB, Nr. 1176
  • 65r - 67r: Votum consultativum de reformatione Bursfeldensi introducenda in monasterio ComburgensiQuidam nigri monachi ordinis sancti Benedicti intraverunt monasterium certi loci... - ... quare monachus in Camberg erit providendus cum exhibicione alimentorum iuxta facultates monasterii.

    Literature:
    Ussermann, Episcopatus Wirceburgensis, S. 207. Eine Parallelhandschrift bietet Basel, UB C II 22, vgl. Seckel, S. 367, Anm. 1. Zu Komburg und Bursfelde mit Kenntnis dieser Handschrift R. Jooss, Kloster Komburg im Mittelalter, Phil. Diss. Tübingen 1969, S. 59f. (Schwäbisch Hall 1971, Forschungen aus Württembergisch Franken ; 4).
  • 67v - 78v: Gerhardus, Monachus: Defensorium iurisQuia bone rei dare consilium presentis vite

    Literature:
    Stintzing nennt S. 279-287. 554f. 6 Ausgaben, etwa Hain 15601 oder 9393 (dort Iohannes Monachus zugeschrieben). Schulte 2, S. 314-316. HQL, S. 396.
  • 79r - 82v
  • 83r - 164v: Casus breves librorum VI decretalium et clementinarum et regularum iuris. Rubrica de constitutionibus canonumStatuta canonum ab omnibus sunt servanda. Cognoscentes... - ... actiones presertim penales.
  • 165r - 166v
  • 167r - 219v: Kadlubek, Vincentius: RhetoricaArtis rhetorice fundamenta ad exercitandos animos huic scientie... - ... profiteor, laudes refero incessanter.
    Explicit rethorica magistri Vincencii. Anno etc. LV° per f. P. scripta de Planckst[etten] etc.
  • 220r - 242v: Rhetorica valde bonaDe arte dictandi tractaturus secundum usum et stilum modernorum... - ... recipe narracioni, peticioni, conclusioni laycorum.
    Explicit deo gratias. Anno 1455 per fratrem Petrum M. de Plancksteten etc.
  • 243r - 246r: Ars memorativaSicut scienciis iuvatur intellectus et virtutibus voluntas... - ... sedula exercitacio est causa conservativa consciencie.
  • 246v
  • 247r - 247v: Index über die in den vorausgehenden Rhetoriken vorkommenden Formulare
  • 248r - 249v: Henricus, de Bitterfeld: De dicendis horis VII canonicisSepcies in die laudem dixi tibi. in psalmo. Quamvis deus sit semper omnique tempore... - ... laudem dixi tibi, quam nobis concedat.

    Literature:
    Edition: Hain 8406f. Literatur: O. Hartwig, S.23f. Heilig, S.146-149. Madre, S.331f. V. Koudelka, Heinrich von Bitterfeld, in: Archivum fratrum praedicatorum 23, 1953, S.53-56. Hohmann, Initienregister, S. 418, Nr. 212. Zumkeller, Manuskripte, Nr. 384. Kaeppeli 2, S. 186, Nr. 1716.
  • 250r - 256v

Metadata

Title

Compendium iuris - Gerhardus de Rivo sanctae Mariae - Casus breves

Place of Origin

[Süddeutschland]

Dating

1455

Extent

Bl. 167 - 246 alte rote Foliierung "1-80."
256 Blatt

Short Description

In Süddeutschland entstandene und von mehreren Händen geschriebene Sammelhandschrift mit vorwiegend juristischen Inhalten. Nach den anonymen Werken Compendium utriusque iuris: Adiutorium pauperum und Tractatus actionum folgt eine Abschrift eines Bibelregisters des Alexander von Villa Dei. Im Anschluss ist ein Text zur Einführung der Bursfelder Reform in Kloster Komburg sowie die Schrift Defensorium iuris des Zisterziensermönchs Gerhard eingetragen. Letztere ist durch einen Schreibervermerk auf 1455 datiert. Auf dasselbe Jahr sind auch zwei Kolophone datiert, in denen sich der Benediktinermönch Petrus von Plankstetten als Schreiber zu erkennen gibt. Aus seiner Feder stammen die Rhetorica des Magisters Vincetius und die Rhetorica valde bona sowie eine anonyme Ars memorativa, die zusammen mit einem Index das Ende der Handschrift bilden.

Keywords

Bursfeld
Komburg
Ritterstift

Further Information

Entstehung: Datierung 1455 auf 78v.

Provenance

Dombibliothek Würzburg.

Owner

Universitätsbibliothek Würzburg

Identifier

M.ch.f.54
Thurn 3,2, S. 28
DOI: 10.48651/franconica-1788430270925

Former Shelfmark

"22"

Digitized by

Universitätsbibliothek Würzburg
Extended Description

History

Origin
Datierung 1455 auf 78v.
Provenance
Dombibliothek Würzburg.
Buchrücken: "22" (18. Jahrhundert)

Book Illustration

  • Rubriziert.
  • Initials
    Rote Lombarden, die 167r und 220r mit Fleuronné ausgeschmückt sind.

Cover

General description
Holzdeckel, halb mit Schweinsleder bezogen. Streicheisenlinien, blindgeprägte Einzelstempel Knospenstaude. 2 ornamentale Rollen (Laubstab mit Rosette). Titel hs. auf dem Vorderdeckel. Titel- und Signaturschild auf dem Rücken. 2 Schließen. Buchbinderwerkstatt: wie M.ch.f.53, I.t.f.112 und I.t.q.91.

Codicology

Document Type
Material: Papier
Layer Formula: II(3, da Bl. 1 auf Vorderspiegel aufgeklebt) + 1 Bl. u. VI(16) + 5 VI(76) + III(82) + 14 VI(250) + III(256)
Watermark
  • Krone
  • Berg 1447
  • Ochsenkopf 1454 - 1456
  • Berg 1450 - 1451
Foliation:
Bl. 167 - 246 alte rote Foliierung 1-80.
Layout
Written Area: 225 x 155 mm
Columns Count: Einspaltig (83r-164v zweispaltig)
Lines Count: 40-48 Zeilen (83r-164v zweispaltig)
Font
  • Gotische Kursive

Content

  • 1r - 3v
  • 4r
  • 4v
  • 5r - 55r: Compendium utriusque iuris. Adiutorium Pauperum
  • 55v - 57r: Tractatus actionumCum autem tucius sit in tempus occurrere, quam post casum... - ... in glo[ssa] conscriptum. Quod nobis concedere... amen.
    Explicit deo gratias etc. P. M.

    Literature:
    Seckel, S. 368, Anm. 2 und 367, Anm. 1.
  • 57v - 64v: Alexander, de Villa Dei: Registrum BibliaeSex prohibet peccat Abel Enoch archa fit et intrat

    Literature:
    Walther, Initia carminum, Nr. 17610.Stegmüller, RB, Nr. 1176
  • 65r - 67r: Votum consultativum de reformatione Bursfeldensi introducenda in monasterio ComburgensiQuidam nigri monachi ordinis sancti Benedicti intraverunt monasterium certi loci... - ... quare monachus in Camberg erit providendus cum exhibicione alimentorum iuxta facultates monasterii.

    Literature:
    Ussermann, Episcopatus Wirceburgensis, S. 207. Eine Parallelhandschrift bietet Basel, UB C II 22, vgl. Seckel, S. 367, Anm. 1. Zu Komburg und Bursfelde mit Kenntnis dieser Handschrift R. Jooss, Kloster Komburg im Mittelalter, Phil. Diss. Tübingen 1969, S. 59f. (Schwäbisch Hall 1971, Forschungen aus Württembergisch Franken ; 4).
  • 67v - 78v: Gerhardus, Monachus: Defensorium iurisQuia bone rei dare consilium presentis vite

    Literature:
    Stintzing nennt S. 279-287. 554f. 6 Ausgaben, etwa Hain 15601 oder 9393 (dort Iohannes Monachus zugeschrieben). Schulte 2, S. 314-316. HQL, S. 396.
  • 79r - 82v
  • 83r - 164v: Casus breves librorum VI decretalium et clementinarum et regularum iuris. Rubrica de constitutionibus canonumStatuta canonum ab omnibus sunt servanda. Cognoscentes... - ... actiones presertim penales.
  • 165r - 166v
  • 167r - 219v: Kadlubek, Vincentius: RhetoricaArtis rhetorice fundamenta ad exercitandos animos huic scientie... - ... profiteor, laudes refero incessanter.
    Explicit rethorica magistri Vincencii. Anno etc. LV° per f. P. scripta de Planckst[etten] etc.
  • 220r - 242v: Rhetorica valde bonaDe arte dictandi tractaturus secundum usum et stilum modernorum... - ... recipe narracioni, peticioni, conclusioni laycorum.
    Explicit deo gratias. Anno 1455 per fratrem Petrum M. de Plancksteten etc.
  • 243r - 246r: Ars memorativaSicut scienciis iuvatur intellectus et virtutibus voluntas... - ... sedula exercitacio est causa conservativa consciencie.
  • 246v
  • 247r - 247v: Index über die in den vorausgehenden Rhetoriken vorkommenden Formulare
  • 248r - 249v: Henricus, de Bitterfeld: De dicendis horis VII canonicisSepcies in die laudem dixi tibi. in psalmo. Quamvis deus sit semper omnique tempore... - ... laudem dixi tibi, quam nobis concedat.

    Literature:
    Edition: Hain 8406f. Literatur: O. Hartwig, S.23f. Heilig, S.146-149. Madre, S.331f. V. Koudelka, Heinrich von Bitterfeld, in: Archivum fratrum praedicatorum 23, 1953, S.53-56. Hohmann, Initienregister, S. 418, Nr. 212. Zumkeller, Manuskripte, Nr. 384. Kaeppeli 2, S. 186, Nr. 1716.
  • 250r - 256v