Handschrift
Compendium iuris - Gerhardus de Rivo sanctae Mariae - Casus breves
M.ch.f.54
Titel
Datierung
Entstehungsort
Digitalisiert von
Online seit
Erweiterte Metadaten
In Süddeutschland entstandene und von mehreren Händen geschriebene Sammelhandschrift mit vorwiegend juristischen Inhalten. Nach den anonymen Werken Compendium utriusque iuris: Adiutorium pauperum und Tractatus actionum folgt eine Abschrift eines Bibelregisters des Alexander von Villa Dei. Im Anschluss ist ein Text zur Einführung der Bursfelder Reform in Kloster Komburg sowie die Schrift Defensorium iuris des Zisterziensermönchs Gerhard eingetragen. Letztere ist durch einen Schreibervermerk auf 1455 datiert. Auf dasselbe Jahr sind auch zwei Kolophone datiert, in denen sich der Benediktinermönch Petrus von Plankstetten als Schreiber zu erkennen gibt. Aus seiner Feder stammen die Rhetorica des Magisters Vincetius und die Rhetorica valde bona sowie eine anonyme Ars memorativa, die zusammen mit einem Index das Ende der Handschrift bilden.
Gehört zu
Titel
Entstehungsort
Datierung
Umfang
Kurzbeschreibung
Schlagwörter
Weitere Informationen
Provenienz
Besitzer
Identifikator
Frühere Signatur
Digitalisiert von
Geschichte
Buchmalerei
- Rubriziert.
- InitialenRote Lombarden, die 167r und 220r mit Fleuronné ausgeschmückt sind.
Einband
Kodikologie
Lagenformel: II(3, da Bl. 1 auf Vorderspiegel aufgeklebt) + 1 Bl. u. VI(16) + 5 VI(76) + III(82) + 14 VI(250) + III(256)
Watermark
- Krone
- Berg 1447
- Ochsenkopf 1454 - 1456
- Berg 1450 - 1451
Spaltenzahl: Einspaltig (83r-164v zweispaltig)
Zeilenzahl: 40-48 Zeilen (83r-164v zweispaltig)
- Gotische Kursive
Inhalt
- 1r - 3v
- 4r
- 4v
- 5r - 55r: Compendium utriusque iuris. Adiutorium Pauperum
- 55v - 57r: Tractatus actionumCum autem tucius sit in tempus occurrere, quam post casum... - ... in glo[ssa] conscriptum. Quod nobis concedere... amen.
Explicit deo gratias etc. P. M.Literatur:
Seckel, S. 368, Anm. 2 und 367, Anm. 1. - 57v - 64v: Alexander, de Villa Dei: Registrum BibliaeSex prohibet peccat Abel Enoch archa fit et intratLiteratur:
Walther, Initia carminum, Nr. 17610.Stegmüller, RB, Nr. 1176 - 65r - 67r: Votum consultativum de reformatione Bursfeldensi introducenda in monasterio ComburgensiQuidam nigri monachi ordinis sancti Benedicti intraverunt monasterium certi loci... - ... quare monachus in Camberg erit providendus cum exhibicione alimentorum iuxta facultates monasterii.Literatur:
Ussermann, Episcopatus Wirceburgensis, S. 207. Eine Parallelhandschrift bietet Basel, UB C II 22, vgl. Seckel, S. 367, Anm. 1. Zu Komburg und Bursfelde mit Kenntnis dieser Handschrift R. Jooss, Kloster Komburg im Mittelalter, Phil. Diss. Tübingen 1969, S. 59f. (Schwäbisch Hall 1971, Forschungen aus Württembergisch Franken ; 4). - 67v - 78v: Gerhardus, Monachus: Defensorium iurisQuia bone rei dare consilium presentis viteLiteratur:
Stintzing nennt S. 279-287. 554f. 6 Ausgaben, etwa Hain 15601 oder 9393 (dort Iohannes Monachus zugeschrieben). Schulte 2, S. 314-316. HQL, S. 396. - 79r - 82v
- 83r - 164v: Casus breves librorum VI decretalium et clementinarum et regularum iuris. Rubrica de constitutionibus canonumStatuta canonum ab omnibus sunt servanda. Cognoscentes... - ... actiones presertim penales.
- 165r - 166v
- 167r - 219v: Kadlubek, Vincentius: RhetoricaArtis rhetorice fundamenta ad exercitandos animos huic scientie... - ... profiteor, laudes refero incessanter.
Explicit rethorica magistri Vincencii. Anno etc. LV° per f. P. scripta de Planckst[etten] etc. - 220r - 242v: Rhetorica valde bonaDe arte dictandi tractaturus secundum usum et stilum modernorum... - ... recipe narracioni, peticioni, conclusioni laycorum.
Explicit deo gratias. Anno 1455 per fratrem Petrum M. de Plancksteten etc. - 243r - 246r: Ars memorativaSicut scienciis iuvatur intellectus et virtutibus voluntas... - ... sedula exercitacio est causa conservativa consciencie.
- 246v
- 247r - 247v: Index über die in den vorausgehenden Rhetoriken vorkommenden Formulare
- 248r - 249v: Henricus, de Bitterfeld: De dicendis horis VII canonicisSepcies in die laudem dixi tibi. in psalmo. Quamvis deus sit semper omnique tempore... - ... laudem dixi tibi, quam nobis concedat.Literatur:
Edition: Hain 8406f. Literatur: O. Hartwig, S.23f. Heilig, S.146-149. Madre, S.331f. V. Koudelka, Heinrich von Bitterfeld, in: Archivum fratrum praedicatorum 23, 1953, S.53-56. Hohmann, Initienregister, S. 418, Nr. 212. Zumkeller, Manuskripte, Nr. 384. Kaeppeli 2, S. 186, Nr. 1716. - 250r - 256v
Sekundärliteratur
- Thurn 3,2. S. 28.
- Krämer, Sigrid: Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters ; Bd. 1.2. 1989. S.853.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum ; Accedunt alia itinera. A finding list of uncatalogued or incompletely catalogued humanistic manuscripts of the Renaissance in Italian and other libraries ; 3. 1983. S.741.
- Jooss, Rainer: Kloster Komburg im Mittelalter. Studien zur Verfassungs-, Besitz- und Sozialgeschichte einer fränkischen Benediktinerabtei. 1969 (Diss.) 1971. S.216.
- Meier, Christel: Der Codex im Gebrauch (Akten des Internationalen Kolloquiums 11.-13. Juni 1992). 1992. S. 55.
- Stoll, Wilhelm; Glauche, Günter; Knaus, Hermann; Bischoff, Bernhard: Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz ; Bd. 4,2: Bistum Freising. Bistum Würzburg. 1979. S.975.
- Handwerker, Otto: Überschau über die Fränkischen Handschriften der Würzburger Universitäts-Bibliothek. 1919. S.49.
- Seckel, Emil: Beiträge zur Geschichte beider Rechte im Mittelalter. Zur Geschichte der populären Literatur des römisch-kanonischen Rechts. 1967. S.368.
- Die datierten Handschriften der Universitätsbibliothek Würzburg. 2004. S. 19.
Metadaten
Gehört zu
Titel
Entstehungsort
Datierung
Umfang
Kurzbeschreibung
Schlagwörter
Weitere Informationen
Provenienz
Besitzer
Identifikator
Frühere Signatur
Digitalisiert von
Geschichte
Buchmalerei
- Rubriziert.
- InitialenRote Lombarden, die 167r und 220r mit Fleuronné ausgeschmückt sind.
Einband
Kodikologie
Lagenformel: II(3, da Bl. 1 auf Vorderspiegel aufgeklebt) + 1 Bl. u. VI(16) + 5 VI(76) + III(82) + 14 VI(250) + III(256)
Watermark
- Krone
- Berg 1447
- Ochsenkopf 1454 - 1456
- Berg 1450 - 1451
Spaltenzahl: Einspaltig (83r-164v zweispaltig)
Zeilenzahl: 40-48 Zeilen (83r-164v zweispaltig)
- Gotische Kursive
Inhalt
- 1r - 3v
- 4r
- 4v
- 5r - 55r: Compendium utriusque iuris. Adiutorium Pauperum
- 55v - 57r: Tractatus actionumCum autem tucius sit in tempus occurrere, quam post casum... - ... in glo[ssa] conscriptum. Quod nobis concedere... amen.
Explicit deo gratias etc. P. M.Literatur:
Seckel, S. 368, Anm. 2 und 367, Anm. 1. - 57v - 64v: Alexander, de Villa Dei: Registrum BibliaeSex prohibet peccat Abel Enoch archa fit et intratLiteratur:
Walther, Initia carminum, Nr. 17610.Stegmüller, RB, Nr. 1176 - 65r - 67r: Votum consultativum de reformatione Bursfeldensi introducenda in monasterio ComburgensiQuidam nigri monachi ordinis sancti Benedicti intraverunt monasterium certi loci... - ... quare monachus in Camberg erit providendus cum exhibicione alimentorum iuxta facultates monasterii.Literatur:
Ussermann, Episcopatus Wirceburgensis, S. 207. Eine Parallelhandschrift bietet Basel, UB C II 22, vgl. Seckel, S. 367, Anm. 1. Zu Komburg und Bursfelde mit Kenntnis dieser Handschrift R. Jooss, Kloster Komburg im Mittelalter, Phil. Diss. Tübingen 1969, S. 59f. (Schwäbisch Hall 1971, Forschungen aus Württembergisch Franken ; 4). - 67v - 78v: Gerhardus, Monachus: Defensorium iurisQuia bone rei dare consilium presentis viteLiteratur:
Stintzing nennt S. 279-287. 554f. 6 Ausgaben, etwa Hain 15601 oder 9393 (dort Iohannes Monachus zugeschrieben). Schulte 2, S. 314-316. HQL, S. 396. - 79r - 82v
- 83r - 164v: Casus breves librorum VI decretalium et clementinarum et regularum iuris. Rubrica de constitutionibus canonumStatuta canonum ab omnibus sunt servanda. Cognoscentes... - ... actiones presertim penales.
- 165r - 166v
- 167r - 219v: Kadlubek, Vincentius: RhetoricaArtis rhetorice fundamenta ad exercitandos animos huic scientie... - ... profiteor, laudes refero incessanter.
Explicit rethorica magistri Vincencii. Anno etc. LV° per f. P. scripta de Planckst[etten] etc. - 220r - 242v: Rhetorica valde bonaDe arte dictandi tractaturus secundum usum et stilum modernorum... - ... recipe narracioni, peticioni, conclusioni laycorum.
Explicit deo gratias. Anno 1455 per fratrem Petrum M. de Plancksteten etc. - 243r - 246r: Ars memorativaSicut scienciis iuvatur intellectus et virtutibus voluntas... - ... sedula exercitacio est causa conservativa consciencie.
- 246v
- 247r - 247v: Index über die in den vorausgehenden Rhetoriken vorkommenden Formulare
- 248r - 249v: Henricus, de Bitterfeld: De dicendis horis VII canonicisSepcies in die laudem dixi tibi. in psalmo. Quamvis deus sit semper omnique tempore... - ... laudem dixi tibi, quam nobis concedat.Literatur:
Edition: Hain 8406f. Literatur: O. Hartwig, S.23f. Heilig, S.146-149. Madre, S.331f. V. Koudelka, Heinrich von Bitterfeld, in: Archivum fratrum praedicatorum 23, 1953, S.53-56. Hohmann, Initienregister, S. 418, Nr. 212. Zumkeller, Manuskripte, Nr. 384. Kaeppeli 2, S. 186, Nr. 1716. - 250r - 256v
Sekundärliteratur
- Thurn 3,2. S. 28.
- Krämer, Sigrid: Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters ; Bd. 1.2. 1989. S.853.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum ; Accedunt alia itinera. A finding list of uncatalogued or incompletely catalogued humanistic manuscripts of the Renaissance in Italian and other libraries ; 3. 1983. S.741.
- Jooss, Rainer: Kloster Komburg im Mittelalter. Studien zur Verfassungs-, Besitz- und Sozialgeschichte einer fränkischen Benediktinerabtei. 1969 (Diss.) 1971. S.216.
- Meier, Christel: Der Codex im Gebrauch (Akten des Internationalen Kolloquiums 11.-13. Juni 1992). 1992. S. 55.
- Stoll, Wilhelm; Glauche, Günter; Knaus, Hermann; Bischoff, Bernhard: Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz ; Bd. 4,2: Bistum Freising. Bistum Würzburg. 1979. S.975.
- Handwerker, Otto: Überschau über die Fränkischen Handschriften der Würzburger Universitäts-Bibliothek. 1919. S.49.
- Seckel, Emil: Beiträge zur Geschichte beider Rechte im Mittelalter. Zur Geschichte der populären Literatur des römisch-kanonischen Rechts. 1967. S.368.
- Die datierten Handschriften der Universitätsbibliothek Würzburg. 2004. S. 19.