Manuscript
Philologische Sammelhandschrift
M.ch.q.2
Title
Philologische Sammelhandschrift
Dating
[nach 1472]
Place of Origin
Erfurt
Digitized by
Universitätsbibliothek Würzburg
Online since
03/30/2021
Advanced Metadata
There is no description for your language available yet.
Is Part Of
Title
Philologische Sammelhandschrift
Alternate Title
Praecepta metrica
Place of Origin
Erfurt
Dating
[nach 1472]
Extent
389 Blatt
Lagen: Reklamanten
Short Description
Die in Erfurt im dritten Viertel des 15. Jahrhunderts von mehreren Schreiberhänden verfasste Sammelhandschrift enthält philologische Texte zahlreicher Autoren. Nach den ersten Blättern, die einen anonym verfassten Brief sowie Verse über den Erfurter Stadtbrand von 1472 bieten, folgen Schriften zur Metrik, Poetik und Grammatik von Autoren wie Magister Jacobus, Donatus, Beda Venerabilis oder Isidorus Hispalensis.
Keywords
Erfurt, Stadt
Puteoli
Troja
Petrus Luder
Georg Schaur
Provenance
Dombibliothek Würzburg.
Owner
Universitätsbibliothek Würzburg
Identifier
M.ch.q.2
Thurn 3,2, S. 76
DOI: 10.48651/franconica-4272192072691
Digitized by
Universitätsbibliothek Würzburg
History
Provenance
Dombibliothek Würzburg.
Book Illustration
- Rubriziert
Cover
General description
Holzdeckel, halb mit Kalbleder bezogen. Streicheisenlinien und blindgeprägte Einzelstempel (z.B. Rosetten, Hund, Herz mit Pfeil, Lilie). Messingschiene. Reste einer Schließe. Am Hinterdeckel Spuren von Kettenbefestigung.
Codicology
Document Type
Material: Papier
Layer Formula: 31 VI(372) + VIII und 1 Blatt (389).
Layers: Reklamanten
Watermark
Layer Formula: 31 VI(372) + VIII und 1 Blatt (389).
Layers: Reklamanten
Watermark
- Berg
- Ochsenkopf
- Turm
Layout
Written Area: ca. 158 x 100 mm Schriftspiegel
Lines Count: Um die 40 Zeilen.
Lines Count: Um die 40 Zeilen.
Font
- gotische Kursive
Content
- 1r: Anonymer Brief aus Erfurt über den großen Brand 1472Literature:
Edition: O. Holder-Egger, Aus Erfurter Hss., in: NA 27(1902) 188f. (nach unserem Codex). - 1v: Hildebertus, Lavardinensis: Epitaphium Senecae[C]ura, labor, meritum, sumpti pro munere honoresLiterature:
Edítion: z.B. PL 171, Sp. 1446. Anthologia Latina, ed. F. Bücheler und A. Riese, Leipzig 21906, Nr. 667 (Bibliotheca Teubneriana). Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 3960, ferner im Ergänzungs- und Berichtigungsband. vgl. G. Powitz - H. Buck, Kataloge der Stadt- und Univ. Bib. Frankfurt am Main, Bd. 3, 2, Frankfurt 1974, S. 198. - 2r: 20 Verse über den Brand von Erfurt 1472Post natum dominum mundo fluxere tot anniLiterature:
Edition: O. Holder-Egger, In: NA 27(1902)199. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 14330 und Nachträge 2. - 2r: Pseudo-Ovidius: De vetula, Vers 600f. 650 - 652.Literature:
Ed.: P. Klopsch, Leiden, Köln 1967. D. Robathan, Amsterdam 1968. Lit. : Walther, Initia carminum, Nr. 5569 u. Nachträge 2. - 2v - 4r: Verse über den Brand von Erfurt 1472Mille quadringentis cum septuaginta duobusLiterature:
Edition: O. Holder-Egger, in: NA 27(1902) 199-202. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 11044 und Nachträge 2. - 4v - 8v: Inhaltsverzeichnis von Ovids Metamorphosen
- 9r - 12v
- 13r - 38v: Modus DictandiNoviciorum circa studia concupiscentium sermonis medio dictaminis perlustrare... - ... recipiendo quod nequam
- 39r - 45v: Bernardus, Silvestris: De metrificaturaQuid sit opportunum cupientibus edere versusWalther, Initia carminum, Nr. 15905 und Nachtrag 1.... - ... penultimam ut fortuna.Literature:
Edition der einleitenden Verse und Literatur: Gervais von Melkley, Ars poetica, ed. H.-J. Gräbener, Münster 1965, S. XXV (Forschungen zur romanischen Philologie. H. 17). - 45v: Magister Jacobus: Ars versificandi[A]d sillabarum vel accentuum pedumve distinctionem ac varietatem
- 46r - 48v
- 49r - 53v: Magister Jacobus: Versificandi ars
- 54r - 57r: Lupus, Ferrariensis: Metra vel genera metrorum, que Boetius ponit vel quibus utiturQuinque libros philosophie consolationis insignis autor... - ... hec venerabilis Bedain arte sua metricaLiterature:
Edition: Anicii Manlii Severini Boetii Philosophiae consolationis libri quinque, ree. R. Peiper, Lipsiae 1871, S. XXIIII-XXVIIII. - 57r: Zur MetrikLiterature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 7 (1887; Repr. 1961) 256. - 57v - 84r: Tractatus de arte poeticaArtem carminum seu metrorum non solum a gentilibus, sed etiam a fidelibus poetis... - ... sicut scribit Iustinianus in prohemio Digestorum
- 85r - 88v: De hymnis, qui subiacent generi metrorumHimni, qui subiacent metro varii generis sunt metrorum... - ... ecclesiarum deputavit principes
- 88v - 95r: Sequuntur varia metrorum generaAdiutore deo libet hic conscribere metrisWalther, Initia carminum, Nr. 526.... - ... multa tamen hic metrorum genera sunt omissa, que quere alibi
- 95v - 106r: De metrorum scansioneScansionum sunt quatuor... - ... illa sedet
- 106r - 106v: Mallius Theodorus, Flavius: De Metris [Auszug]
- 107r - 107v: Aegidius, de Campis: Regulae de suppositione nominumPrima regula
Nomina substantiva supponencia pro essencia et pro supposito
Edite sunt he regule a magistro Egidio de Campis in lectura super primum Sententiarum quas cum labore collegit - 108r: Priscianus, Caesariensis: De figuris numerorum [Auszug]Literature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 3 (1859, Repr. 1961) S. 406-07, 26. - 108v
- 109r - 111v: Servius: De centum metrisLiterature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 456-467. - 111v - 113v: Servius: De ratione ultimarum syllabarumLiterature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 449-455. - 114r - 123v: Donatus, Aelius: Tractatus grammaticusVox est aer ictus sensibilis auditu quantum in ipso est. omnis vox aut articulata est aut confusa... - ... Ledeamque HelenamTroyanas vexìt ad urbes. et sic est finis. Literarum et sillabarum vim earundemque quantitates ... Iiteris necessarias foeliciter perdiscesLiterature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 355-402. - 124r - 130r: Isidorus, Hispalensis: Etymologiae [Auszug]
- 130v - 132v
- 133r - 141v: Remigius, Altissiodorensis: Super arte metrica DonatiVox est. Locuturus Donatus... - ... totus autem versus periodos dicitur et clausulaLiterature:
Literatur: Manitius 1, S. 506f. - 142r - 154r: Beda, Venerabilis: De arte metricaLiterature:
Edition: CC 123A, 82-141 (ohne Erwähnung unseres Cod. im Vorwort). Literatur: Clavis patrum, Nr. 1565 u. Addenda. Nicht bei Laistner. Fernandez Catón, S. 250f. - 154r - 159v: Beda, Venerabilis: De scematibus vel tropis [s. scripturae]Literature:
Edition: CC 123A, 142-171 (ohne Erwähnung unseres Cod. im Vorwort). Lit.: Clavis patrum, Nr. 1566 und Addenda. Nicht bei Laistner. - 159v - 163r: Remigius, Altissiodorensis: Glossula super arte metrica DonatiVox et auditus communio sunt accidentia... - ... fiunt 124or.
- 163r - 165r: Hieronymus, Sophronius Eusebius, Pseudo-: Inventicule pedumPedes sunt 28 etc. composicio est pedum... - ... iustifavor cocus.Literature:
Edition: PL 82, Sp. 730-732. Literatur: Lambert, T. 3A, Nr. 368. 4B, S. 165. 224. - 165v - 167v: Augustinus, Aurelius: De musica, 1-8Literature:
Edition: PL 32, Sp. 1181-1188, Z. 5. Literatur: Clavis patrum, Nr. 258. Kurz I, S. 167. Kurz II, S. 547. - 168r - 168v
- 169r - 186v: Exzerpte lateinischer Autoren
- 187r - 188v: Consilium patris ad filiumLaus et honor pueris solet evenireLiterature:
Edition: Hain, Nachträge, Nr. 206f. R. Peiper, Beiträge zur lateinischen Cato-Litteratur, in: Zeitschrift für deutsche Philologie 5(1874)179-186 u.ö. Lit.: Walther, Initia carminum, Nr. 10293 und Nachtrag 3. - 188v - 190r: Querimonia christiani statusViri fratres, servi dei, non vos turbent verba mei
- 190r - 191v: Exzerpte verschiedener Autoren
- 192r - 192v
- 193r - 201r: Elocucionis preceptaOmnis commoda et perfecta elocucio tres res in se habebit, eleganciam, composicionem, dignitatem
- 201r - 216v: De epistolarum generibus et finibusEpistolarum (ut Cyceroni placet) tria sunt, quorum unum doctrine... - ... quidque agatur cercior fieri volo. vale.
- 217r: Epitaphium Georgii Schaur cancellarii ducis BavarieLiterature:
Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 5486. - 217v: Lateinische Baumnamen, gelegentlich mit deutscher Entsprechung
- 218r - 218v: Unbekannte ErzählungCum ex vico vulgo Casale principis appellato provincie Campanie rex Puteolas
- 218v - 219v: Littera transmissa per quandam dominam suo amasio.Quamvis satis mihi perspicuum sit, meas litteras a te flexas
- 220r - 223r: Tractatus de eleganciisLex prima. Appositum primum in oracione est, suppositum medium... - ... ubiubi id est ubi.
- 223r - 225v: Summa preceptorum ad partem composicionis pertinencium, que ad ordinem et collocacionem spectantQuod oracio se augeat, ut nobilior
- 225v: Kalenderregeln
- 226r - 237v: Thema praedictorum praeceptorumPeticionis loci sunt quatuor, primus quidem ex honestate constat... - ... facile existimabis. finis artis epistulandi poetarum feliciter
- 238r: Gissen de Nasteden, Johannes: Ein Brief des Johannes Gissen de Nasteden an Petrus Luder. Erfurt, 2. Id. Apr. 1463.
- 238v - 239v: Dicta Tullii
- 240r - 240v
- 241r: Vergilius Maro, Publius: Auszüge aus verschiedenen Werken
- 241v
- 242r - 254v: Nepos, Cornelius: De excidio Troiae, per Cornelium Nepotem interpretatumLiterature:
Edition: F. Meister, Leipzig 1873. - 255r: Notizen
- 255v
- 256r - 276r: Cicero, Marcus Tullius: Sinonima CiceronisCollegi ea, que pluribus modis dicuntur... - ... conrupet.Literature:
Edition: GW 7031-7040. Ed. G.L. Mahne, Leyden 1850 u. 1851 [Fassung wurde nicht untersucht]. Literatur: Hauréau 7, Bl. 100. F. Jacobs - F.A. Ukert, Beiträge zur älteren Litteratur ... d. Hzgl. Öffentl. Bibliothek zu Gotha, Bd. 1, H. 1, Leipzig 1835, S. 225, Nr. 46. - 277r - 277v
- 278r - 328v: Cicero, Marcus Tullius: Epistolae selectae
- 329r
- 329v - 334r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: Sententiae et argumenta tragoediarum L. Annaei Senecae.
- 334v - 336v
- 337r - 337v: Philologische Notizen
- 338r - 364v: Pseudo Pindarus, Thebanus: Ilias latinaHomerus.Literature:
Edition: u.a. Poetae Latini minores, rec. A. Baehrens, Bd. 3, Leipzig 1881, S. 7-59. Literatur: A. Nathansky, Zur Ilias Latina, in: Wiener Studien 29 (1907), S. 280f. Walther, Initia carminum, Nr. 9580 und Nachtrag 2. Schaller, Nr. 8372. - 365r - 367r
- 367v - 371r: De memoria artificiali secundum ParisiensesAttendentes nonnulli Philosophie professores studio suspensiLiterature:
Literatur: Hauréau 7, Bl. 54. Thorndike-Kibre, Sp. 160. H. Hajdu, Mnemotechnisches Schrifttum, 1936. - 371v - 372r: Drei Lieder [Verse, Auszüge]Literature:
Edition: Riese (vgl. 1v) Nr. 664. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 2938 und Nachtrag 1 (mit Angabe weiterer Editionen). - 372v
- 373r - 387r: Publicio, Jacopo: Ars memorativaHaud a re fore arbitror... - ... nostri consequi valeant.Literature:
Edition: Hain, Nachträge, Nr. 33. vgl. Goff, Nr. P. 1094f. Literatur: Thorndike-Kibre, Sp. 596 und 1158. H. Hajdu, Mnemotechnisches Schrifttum, 1936. - 378r: Eine Wortliste mit darübergeschriebenen Zahlen
Secondary Literature
- Thurn 3,2. S. 76.
- Thurn, Hans: Kostbare historische Handschriften und Drucke. Katalog der Ausstellung im Galerie-Studio des Martin-von-Wagner-Museums, (Südflügel der Residenz), anläßlich des 33. Deutschen Historikertages, (26. - 30.3.1980). 1980. S. 35.
- Lambert, Bernard: Bibliotheca Hieronymiana manuscripta. La tradition manuscrite des oeuvres de Saint Jérome. 1969. S. 480.
- Kurz, Rainer: Die Handschriftliche Überlieferung der Werke des heiligen Augustinus ; Bd. 5,2. 1976. S. 547.
- Caton, Jose Maria: Homenaje al Dr. August Eduard Anspach. 1965. S. 250.
- Fliege, Jutta: Die Handschriften der ehemaligen Stifts- und Gymnasialbibliothek Quedlinburg in Halle. 1982. S. 104.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum accedunt alia itinera. A finding list of uncatalogued or incompletely catalogued humanistic manuscripts of the Renaissance in Italian and other libraries ; Bd.6 Italy III and alia itinera IV ; supplement to Italy (G - V), supplement to Vatican and Austria to Spain. 1992. S. 550.
- Holtz, Louis: Donat et la tradition de l'enseignement grammatical étude sur l'Ars Donati et sa diffusion (IV.-IX.siècle) et édition critique. 1981.
- Walther, Hans: Alphabetisches Verzeichnis der Versanfänge mittellateinischer Dichtungen ; Initia carminum. 1959.
- Mann, Nicholas: Petrarch manuscripts in the British Isles - Bodleian Library Bodley Mss. 1975. S. 367.
- Jeudy, Colette: Complement a un catalogue recent des manuscrits de Priscien. 1982. S. 313-325.
- Sprandel-Krafft, Lore: Bibliotheken im Bereich des Domstifts nach den Inkunabeln. 1992. S. 207-240.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum; 3. 1983. S. 745.
- Krämer, Sigrid: Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters ; Bd. 1.2. 1989. S. 853.
- Bursill-Hall, Geoffrey L.: A census of medieval Latin grammatical manuscripts. 1981. S. 292.
- Priscianus Caesariensis: Opuscula ; 1. 1987. S. 108.
- Kurz, Rainer: Die Handschriftliche Überlieferung der Werke des heiligen Augustinus ; Bd. 5,1. 1976. S. 167.
- Bertalot, Ludwig: Initia humanistica Latina. Initienverzeichnis lateinischer Prosa und Poesie aus der Zeit des 14. bis 16. Jahrhunderts ; Bd. 1 Poesie. 1985. S. LVII.
- Bertalot, Ludwig: Initia humanistica Latina. Initienverzeichnis lateinischer Prosa und Poesie aus der Zeit des 14. bis 16. Jahrhunderts ; Bd. 1 Poesie. 1985-. S. LVII.
- Jeudy, Colette: Complement a un catalogue recent des manuscrits de Priscien. 1982. S. 313-325, bes. 324.
- Lambert, Bernard: Bibliotheca Hieronymiana manuscripta. La tradition manuscrite des oeuvres de Saint Jérome. 1969. S.480.
- Walther, Hans: Alphabetisches Verzeichnis der Versanfänge mittellateinischer Dichtungen ; Initia carminum. 1959. Nr. 14639.
- Thurn, Hans: Kostbare historische Handschriften und Drucke. Katalog der Ausstellung im Galerie-Studio des Martin-von-Wagner-Museums, (Südflügel der Residenz), anläßlich des 33. Deutschen Historikertages, (26. - 30.3.1980). 1980. S.35.
- Fliege, Jutta: Die Handschriften der ehemaligen Stifts- und Gymnasialbibliothek Quedlinburg in Halle. 1982. S.104.
- Caton, Jose Maria: Homenaje al Dr. August Eduard Anspach. 1965. S. 250, Nr. 952.
- Mann, Nicholas: Petrarch manuscripts in the British Isles - Bodleian Library Bodley Mss. 1975. S.367.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum ; 3. 1983. S. 745.
Metadata
Is Part Of
Title
Philologische Sammelhandschrift
Alternate Title
Praecepta metrica
Place of Origin
Erfurt
Dating
[nach 1472]
Extent
389 Blatt
Lagen: Reklamanten
Short Description
Die in Erfurt im dritten Viertel des 15. Jahrhunderts von mehreren Schreiberhänden verfasste Sammelhandschrift enthält philologische Texte zahlreicher Autoren. Nach den ersten Blättern, die einen anonym verfassten Brief sowie Verse über den Erfurter Stadtbrand von 1472 bieten, folgen Schriften zur Metrik, Poetik und Grammatik von Autoren wie Magister Jacobus, Donatus, Beda Venerabilis oder Isidorus Hispalensis.
Keywords
Erfurt, Stadt
Puteoli
Troja
Petrus Luder
Georg Schaur
Provenance
Dombibliothek Würzburg.
Owner
Universitätsbibliothek Würzburg
Identifier
M.ch.q.2
Thurn 3,2, S. 76
DOI: 10.48651/franconica-4272192072691
Digitized by
Universitätsbibliothek Würzburg
History
Provenance
Dombibliothek Würzburg.
Book Illustration
- Rubriziert
Cover
General description
Holzdeckel, halb mit Kalbleder bezogen. Streicheisenlinien und blindgeprägte Einzelstempel (z.B. Rosetten, Hund, Herz mit Pfeil, Lilie). Messingschiene. Reste einer Schließe. Am Hinterdeckel Spuren von Kettenbefestigung.
Codicology
Document Type
Material: Papier
Layer Formula: 31 VI(372) + VIII und 1 Blatt (389).
Layers: Reklamanten
Watermark
Layer Formula: 31 VI(372) + VIII und 1 Blatt (389).
Layers: Reklamanten
Watermark
- Berg
- Ochsenkopf
- Turm
Layout
Written Area: ca. 158 x 100 mm Schriftspiegel
Lines Count: Um die 40 Zeilen.
Lines Count: Um die 40 Zeilen.
Font
- gotische Kursive
Content
- 1r: Anonymer Brief aus Erfurt über den großen Brand 1472Literature:
Edition: O. Holder-Egger, Aus Erfurter Hss., in: NA 27(1902) 188f. (nach unserem Codex). - 1v: Hildebertus, Lavardinensis: Epitaphium Senecae[C]ura, labor, meritum, sumpti pro munere honoresLiterature:
Edítion: z.B. PL 171, Sp. 1446. Anthologia Latina, ed. F. Bücheler und A. Riese, Leipzig 21906, Nr. 667 (Bibliotheca Teubneriana). Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 3960, ferner im Ergänzungs- und Berichtigungsband. vgl. G. Powitz - H. Buck, Kataloge der Stadt- und Univ. Bib. Frankfurt am Main, Bd. 3, 2, Frankfurt 1974, S. 198. - 2r: 20 Verse über den Brand von Erfurt 1472Post natum dominum mundo fluxere tot anniLiterature:
Edition: O. Holder-Egger, In: NA 27(1902)199. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 14330 und Nachträge 2. - 2r: Pseudo-Ovidius: De vetula, Vers 600f. 650 - 652.Literature:
Ed.: P. Klopsch, Leiden, Köln 1967. D. Robathan, Amsterdam 1968. Lit. : Walther, Initia carminum, Nr. 5569 u. Nachträge 2. - 2v - 4r: Verse über den Brand von Erfurt 1472Mille quadringentis cum septuaginta duobusLiterature:
Edition: O. Holder-Egger, in: NA 27(1902) 199-202. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 11044 und Nachträge 2. - 4v - 8v: Inhaltsverzeichnis von Ovids Metamorphosen
- 9r - 12v
- 13r - 38v: Modus DictandiNoviciorum circa studia concupiscentium sermonis medio dictaminis perlustrare... - ... recipiendo quod nequam
- 39r - 45v: Bernardus, Silvestris: De metrificaturaQuid sit opportunum cupientibus edere versusWalther, Initia carminum, Nr. 15905 und Nachtrag 1.... - ... penultimam ut fortuna.Literature:
Edition der einleitenden Verse und Literatur: Gervais von Melkley, Ars poetica, ed. H.-J. Gräbener, Münster 1965, S. XXV (Forschungen zur romanischen Philologie. H. 17). - 45v: Magister Jacobus: Ars versificandi[A]d sillabarum vel accentuum pedumve distinctionem ac varietatem
- 46r - 48v
- 49r - 53v: Magister Jacobus: Versificandi ars
- 54r - 57r: Lupus, Ferrariensis: Metra vel genera metrorum, que Boetius ponit vel quibus utiturQuinque libros philosophie consolationis insignis autor... - ... hec venerabilis Bedain arte sua metricaLiterature:
Edition: Anicii Manlii Severini Boetii Philosophiae consolationis libri quinque, ree. R. Peiper, Lipsiae 1871, S. XXIIII-XXVIIII. - 57r: Zur MetrikLiterature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 7 (1887; Repr. 1961) 256. - 57v - 84r: Tractatus de arte poeticaArtem carminum seu metrorum non solum a gentilibus, sed etiam a fidelibus poetis... - ... sicut scribit Iustinianus in prohemio Digestorum
- 85r - 88v: De hymnis, qui subiacent generi metrorumHimni, qui subiacent metro varii generis sunt metrorum... - ... ecclesiarum deputavit principes
- 88v - 95r: Sequuntur varia metrorum generaAdiutore deo libet hic conscribere metrisWalther, Initia carminum, Nr. 526.... - ... multa tamen hic metrorum genera sunt omissa, que quere alibi
- 95v - 106r: De metrorum scansioneScansionum sunt quatuor... - ... illa sedet
- 106r - 106v: Mallius Theodorus, Flavius: De Metris [Auszug]
- 107r - 107v: Aegidius, de Campis: Regulae de suppositione nominumPrima regula
Nomina substantiva supponencia pro essencia et pro supposito
Edite sunt he regule a magistro Egidio de Campis in lectura super primum Sententiarum quas cum labore collegit - 108r: Priscianus, Caesariensis: De figuris numerorum [Auszug]Literature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 3 (1859, Repr. 1961) S. 406-07, 26. - 108v
- 109r - 111v: Servius: De centum metrisLiterature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 456-467. - 111v - 113v: Servius: De ratione ultimarum syllabarumLiterature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 449-455. - 114r - 123v: Donatus, Aelius: Tractatus grammaticusVox est aer ictus sensibilis auditu quantum in ipso est. omnis vox aut articulata est aut confusa... - ... Ledeamque HelenamTroyanas vexìt ad urbes. et sic est finis. Literarum et sillabarum vim earundemque quantitates ... Iiteris necessarias foeliciter perdiscesLiterature:
Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 355-402. - 124r - 130r: Isidorus, Hispalensis: Etymologiae [Auszug]
- 130v - 132v
- 133r - 141v: Remigius, Altissiodorensis: Super arte metrica DonatiVox est. Locuturus Donatus... - ... totus autem versus periodos dicitur et clausulaLiterature:
Literatur: Manitius 1, S. 506f. - 142r - 154r: Beda, Venerabilis: De arte metricaLiterature:
Edition: CC 123A, 82-141 (ohne Erwähnung unseres Cod. im Vorwort). Literatur: Clavis patrum, Nr. 1565 u. Addenda. Nicht bei Laistner. Fernandez Catón, S. 250f. - 154r - 159v: Beda, Venerabilis: De scematibus vel tropis [s. scripturae]Literature:
Edition: CC 123A, 142-171 (ohne Erwähnung unseres Cod. im Vorwort). Lit.: Clavis patrum, Nr. 1566 und Addenda. Nicht bei Laistner. - 159v - 163r: Remigius, Altissiodorensis: Glossula super arte metrica DonatiVox et auditus communio sunt accidentia... - ... fiunt 124or.
- 163r - 165r: Hieronymus, Sophronius Eusebius, Pseudo-: Inventicule pedumPedes sunt 28 etc. composicio est pedum... - ... iustifavor cocus.Literature:
Edition: PL 82, Sp. 730-732. Literatur: Lambert, T. 3A, Nr. 368. 4B, S. 165. 224. - 165v - 167v: Augustinus, Aurelius: De musica, 1-8Literature:
Edition: PL 32, Sp. 1181-1188, Z. 5. Literatur: Clavis patrum, Nr. 258. Kurz I, S. 167. Kurz II, S. 547. - 168r - 168v
- 169r - 186v: Exzerpte lateinischer Autoren
- 187r - 188v: Consilium patris ad filiumLaus et honor pueris solet evenireLiterature:
Edition: Hain, Nachträge, Nr. 206f. R. Peiper, Beiträge zur lateinischen Cato-Litteratur, in: Zeitschrift für deutsche Philologie 5(1874)179-186 u.ö. Lit.: Walther, Initia carminum, Nr. 10293 und Nachtrag 3. - 188v - 190r: Querimonia christiani statusViri fratres, servi dei, non vos turbent verba mei
- 190r - 191v: Exzerpte verschiedener Autoren
- 192r - 192v
- 193r - 201r: Elocucionis preceptaOmnis commoda et perfecta elocucio tres res in se habebit, eleganciam, composicionem, dignitatem
- 201r - 216v: De epistolarum generibus et finibusEpistolarum (ut Cyceroni placet) tria sunt, quorum unum doctrine... - ... quidque agatur cercior fieri volo. vale.
- 217r: Epitaphium Georgii Schaur cancellarii ducis BavarieLiterature:
Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 5486. - 217v: Lateinische Baumnamen, gelegentlich mit deutscher Entsprechung
- 218r - 218v: Unbekannte ErzählungCum ex vico vulgo Casale principis appellato provincie Campanie rex Puteolas
- 218v - 219v: Littera transmissa per quandam dominam suo amasio.Quamvis satis mihi perspicuum sit, meas litteras a te flexas
- 220r - 223r: Tractatus de eleganciisLex prima. Appositum primum in oracione est, suppositum medium... - ... ubiubi id est ubi.
- 223r - 225v: Summa preceptorum ad partem composicionis pertinencium, que ad ordinem et collocacionem spectantQuod oracio se augeat, ut nobilior
- 225v: Kalenderregeln
- 226r - 237v: Thema praedictorum praeceptorumPeticionis loci sunt quatuor, primus quidem ex honestate constat... - ... facile existimabis. finis artis epistulandi poetarum feliciter
- 238r: Gissen de Nasteden, Johannes: Ein Brief des Johannes Gissen de Nasteden an Petrus Luder. Erfurt, 2. Id. Apr. 1463.
- 238v - 239v: Dicta Tullii
- 240r - 240v
- 241r: Vergilius Maro, Publius: Auszüge aus verschiedenen Werken
- 241v
- 242r - 254v: Nepos, Cornelius: De excidio Troiae, per Cornelium Nepotem interpretatumLiterature:
Edition: F. Meister, Leipzig 1873. - 255r: Notizen
- 255v
- 256r - 276r: Cicero, Marcus Tullius: Sinonima CiceronisCollegi ea, que pluribus modis dicuntur... - ... conrupet.Literature:
Edition: GW 7031-7040. Ed. G.L. Mahne, Leyden 1850 u. 1851 [Fassung wurde nicht untersucht]. Literatur: Hauréau 7, Bl. 100. F. Jacobs - F.A. Ukert, Beiträge zur älteren Litteratur ... d. Hzgl. Öffentl. Bibliothek zu Gotha, Bd. 1, H. 1, Leipzig 1835, S. 225, Nr. 46. - 277r - 277v
- 278r - 328v: Cicero, Marcus Tullius: Epistolae selectae
- 329r
- 329v - 334r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: Sententiae et argumenta tragoediarum L. Annaei Senecae.
- 334v - 336v
- 337r - 337v: Philologische Notizen
- 338r - 364v: Pseudo Pindarus, Thebanus: Ilias latinaHomerus.Literature:
Edition: u.a. Poetae Latini minores, rec. A. Baehrens, Bd. 3, Leipzig 1881, S. 7-59. Literatur: A. Nathansky, Zur Ilias Latina, in: Wiener Studien 29 (1907), S. 280f. Walther, Initia carminum, Nr. 9580 und Nachtrag 2. Schaller, Nr. 8372. - 365r - 367r
- 367v - 371r: De memoria artificiali secundum ParisiensesAttendentes nonnulli Philosophie professores studio suspensiLiterature:
Literatur: Hauréau 7, Bl. 54. Thorndike-Kibre, Sp. 160. H. Hajdu, Mnemotechnisches Schrifttum, 1936. - 371v - 372r: Drei Lieder [Verse, Auszüge]Literature:
Edition: Riese (vgl. 1v) Nr. 664. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 2938 und Nachtrag 1 (mit Angabe weiterer Editionen). - 372v
- 373r - 387r: Publicio, Jacopo: Ars memorativaHaud a re fore arbitror... - ... nostri consequi valeant.Literature:
Edition: Hain, Nachträge, Nr. 33. vgl. Goff, Nr. P. 1094f. Literatur: Thorndike-Kibre, Sp. 596 und 1158. H. Hajdu, Mnemotechnisches Schrifttum, 1936. - 378r: Eine Wortliste mit darübergeschriebenen Zahlen
Secondary Literature
- Thurn 3,2. S. 76.
- Thurn, Hans: Kostbare historische Handschriften und Drucke. Katalog der Ausstellung im Galerie-Studio des Martin-von-Wagner-Museums, (Südflügel der Residenz), anläßlich des 33. Deutschen Historikertages, (26. - 30.3.1980). 1980. S. 35.
- Lambert, Bernard: Bibliotheca Hieronymiana manuscripta. La tradition manuscrite des oeuvres de Saint Jérome. 1969. S. 480.
- Kurz, Rainer: Die Handschriftliche Überlieferung der Werke des heiligen Augustinus ; Bd. 5,2. 1976. S. 547.
- Caton, Jose Maria: Homenaje al Dr. August Eduard Anspach. 1965. S. 250.
- Fliege, Jutta: Die Handschriften der ehemaligen Stifts- und Gymnasialbibliothek Quedlinburg in Halle. 1982. S. 104.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum accedunt alia itinera. A finding list of uncatalogued or incompletely catalogued humanistic manuscripts of the Renaissance in Italian and other libraries ; Bd.6 Italy III and alia itinera IV ; supplement to Italy (G - V), supplement to Vatican and Austria to Spain. 1992. S. 550.
- Holtz, Louis: Donat et la tradition de l'enseignement grammatical étude sur l'Ars Donati et sa diffusion (IV.-IX.siècle) et édition critique. 1981.
- Walther, Hans: Alphabetisches Verzeichnis der Versanfänge mittellateinischer Dichtungen ; Initia carminum. 1959.
- Mann, Nicholas: Petrarch manuscripts in the British Isles - Bodleian Library Bodley Mss. 1975. S. 367.
- Jeudy, Colette: Complement a un catalogue recent des manuscrits de Priscien. 1982. S. 313-325.
- Sprandel-Krafft, Lore: Bibliotheken im Bereich des Domstifts nach den Inkunabeln. 1992. S. 207-240.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum; 3. 1983. S. 745.
- Krämer, Sigrid: Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters ; Bd. 1.2. 1989. S. 853.
- Bursill-Hall, Geoffrey L.: A census of medieval Latin grammatical manuscripts. 1981. S. 292.
- Priscianus Caesariensis: Opuscula ; 1. 1987. S. 108.
- Kurz, Rainer: Die Handschriftliche Überlieferung der Werke des heiligen Augustinus ; Bd. 5,1. 1976. S. 167.
- Bertalot, Ludwig: Initia humanistica Latina. Initienverzeichnis lateinischer Prosa und Poesie aus der Zeit des 14. bis 16. Jahrhunderts ; Bd. 1 Poesie. 1985. S. LVII.
- Bertalot, Ludwig: Initia humanistica Latina. Initienverzeichnis lateinischer Prosa und Poesie aus der Zeit des 14. bis 16. Jahrhunderts ; Bd. 1 Poesie. 1985-. S. LVII.
- Jeudy, Colette: Complement a un catalogue recent des manuscrits de Priscien. 1982. S. 313-325, bes. 324.
- Lambert, Bernard: Bibliotheca Hieronymiana manuscripta. La tradition manuscrite des oeuvres de Saint Jérome. 1969. S.480.
- Walther, Hans: Alphabetisches Verzeichnis der Versanfänge mittellateinischer Dichtungen ; Initia carminum. 1959. Nr. 14639.
- Thurn, Hans: Kostbare historische Handschriften und Drucke. Katalog der Ausstellung im Galerie-Studio des Martin-von-Wagner-Museums, (Südflügel der Residenz), anläßlich des 33. Deutschen Historikertages, (26. - 30.3.1980). 1980. S.35.
- Fliege, Jutta: Die Handschriften der ehemaligen Stifts- und Gymnasialbibliothek Quedlinburg in Halle. 1982. S.104.
- Caton, Jose Maria: Homenaje al Dr. August Eduard Anspach. 1965. S. 250, Nr. 952.
- Mann, Nicholas: Petrarch manuscripts in the British Isles - Bodleian Library Bodley Mss. 1975. S.367.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum ; 3. 1983. S. 745.