Handschrift
Sammelhandschrift (Pseudo-Cicero, Stephanus Fliscus, Guarinus, Sallustius, Seneca, Johannes Mayr, Albrecht...
M.ch.f.59
Titel
Datierung
Entstehungsort
Digitalisiert von
Online seit
Erweiterte Metadaten
Die von verschiedenen deutschen Händen geschriebene Sammelhandschrift enthält vorwiegend Werke antiker Autoren. Auf fol. 15v nennt sich Johannes Spaen de Kranenborch in einem nach Erfurt lokalisierten und auf 1469 datierten Kolophon als Schreiber des Werkes De proprietatibus terminorum. Darüber hinaus enthält der in einer Kölner Werkstatt im letzten Viertel des 15. Jahrhunderts gebundene Sammelband die Schriften weiterer antiker Autoren. Neben einem Werk des Lucianus, handelt es sich dabei um Texte des Pseudo-Diogenes, des Sallustius Crispus sowie mehrere Schriften von Lucius Annaeus Seneca. Den Abschluss des Bandes bilden umfassende Exzerpte der Margarita poetica Albrechts von Eyb und eine intensiv glossierte Abschrift von Marbodus Redonensis, Lapidarius.
Gehört zu
Titel
Entstehungsort
Datierung
Umfang
Kurzbeschreibung
Schlagwörter
Weitere Informationen
Provenienz
Besitzer
Identifikator
Frühere Signatur
Digitalisiert von
Geschichte
Buchmalerei
- Lombarden. Rubriziert.
Einband
Kodikologie
Lagenformel: I(2) + VIII(15, da letztes Bl. entfernt) + 24 VI(303) + III(306, da letzte drei Bl. entfernt) + 5 VI(366)
Lagen: Reklamanten an den Lagenenden.
Watermark
- Ochsenkopf 1469
- Berg 1459 - 1474
Spaltenzahl: 2 Spalten
Zeilenzahl: 48 Zeilen
- Textualis
- Bastarda
- Gotische Kursive
- Notula
Inhalt
- 1r: Lucianus, Samosatensis: Lateinische Exzerpte aus Calumniae non temere esse credendum
- 1v - 2v
- 3r: Pseudo-Diogenes, Sinopensis: Lateinische Exzerpte aus dem Briefwechsel des Pseudo-Diogenes von SinopeLiteratur:
Edition: Die Exzerpte dürften zusammenhängen mit Pseudo-Diogenes von Sinope: Epistolae. Daran: Luciani Samosatensis Calumniae non temere esse credendum. Lat. von Franciscus Griffolini. GW 8395-8398. - 3v
- 4v - 15r: Cicero, Marcus Tullius: De proprietatibus terminorumInter polliceri et promittereLiteratur:
Edition: GW 7024-7030 (textlich scheint unser Text die erste Fassung GW 7024-7029 wiederzugeben). - 16r - 24v: Fliscus, Stephanus: Praecepta grammaticaeCredimus iam dudum a plerisque viris eciam disertissimis persuasi... Plerumque enim, qui oratorie artis... - ... ut soles, ama.Literatur:
Edition: GW 8132-8138 (Datus Augustinus: Elegantiolae). - 25r: Guarinus, Veronensis: Carmina differentialiaDicitur esse nepos a nepa luxuriosusLiteratur:
Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 4425. - 25v - 27v
- 28r - 51v: Sallustius Crispus, Gaius: Catilinae coniuratioLiteratur:
Edition: A. W. Ahlberg und A. Kurfess, Leipzig 3. Aufl. 1968. Literatur: Geschichte der Textüberlieferung, Bd. 1, S. 601 u.ö. - 52r - 109r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: De quaestionibus naturalibusLiteratur:
Edition: P. Oltramare, Bd. 1 u. 2, Paris 1929. 105v-109r entsprechen Bd. 2, S. 172-190. A. Gercke, Lipsiae 1907 (verbess. Repr. Stutgardiae 1970). Geschichte der Textüberlieferung, Bd. 1, S. 601-602 u.ö. H. Hine, The mss. tradition of Seneca's Natural Questions, in: Classical Quarterly 30, 1980, S. 183-217. Scriptorium 36, 1982, Nr. 162. - 109v - 111v: Mayr, Johannes: De thermis oppidi CalbMulti ex auctoribus et prestantissimis doctoribus nostris de aquis termaticis in aliis mundi partibusLiteratur:
Literatur: Schwarz, S. 34, Nr. 40. Thorndike-Kibre, Sp. 886. - 112r - 156r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: De beneficiisLiteratur:
Edition: Préchac, 2 Bde., Paris 1961. - 156r - 163v: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: De clementiamit Buch IILiteratur:
Edition: Préchac, 2 Bde., Paris 1961. Hosius, Leipzig 1900. - 163v - 165r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: De remediis fortuitorum ad Gallionem fratremLiteratur:
Edition: J. Loth,Un nouveau texte du traité de Senèque, in: Revue de philologie de littérature et d'histoire anciennes, NS. Bd. 12, 1888, S. 118-127. Schanz-Hosius, Bd. 2, München, 4. Auflage 1959, S. 719. - 165v - 172r
- 172vCura labor meritum sumpti pro munere honoresLiteratur:
Edition: PL 171, Sp. 1446 (Ps.-Hildebertus Cenomannensis). Anthologia Latina, ed. F. Bücheler - A. Riese, 1,2, Leipzig, 2. Auflage 1906, Nr. 667 (Bibliotheca Teubneriana). Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 3960. - 173r - 174v: Paulus, Apostel: Epistolae Pseudo-Senecae et Pseudo-Pauli ApostoliLiteratur:
Edition: C. W. Barlow, in: Papers and monographs of the American Academy in Rome 10, 1938, S. 122-138. PLS 1, 1959, Sp. 673-679. L. Bocciolini Palagi, Firenze 1978. Stegmüller, RB, 1 und 8, Nr. 234 (Einteilung in unserem Text abweichend). - 174v - 305r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: Epistulae ad Lucilium moralesLiteratur:
Edition: L.D. Reynolds, 2 Bde., Oxonii 1965-1966 (unser Text weicht an einer Unzahl von Stellen ab). Geschichte der Textüberlieferung, Bd. 1, S. 601f. u.ö. - 305v - 306v
- 307r - 352v: Albrecht, von Eyb: Margarita PoeticaLiteratur:
Edition: GW 9529-9537. Sottili, I codd. del Petrarca nella Germania occidentale 6, S. 407-411, Nr. 211; er verzeichnet das erste Stück als Pseudo-Petrarca (Benvenutus de Imola). Ders. auch in: Italia med. ed um. 15, 1972, 407-411, Nr, 211; vgl. formal auch M.ch.q.83. Wichtig auch durch die Ermittlung einer Reihe von Verfassern in den Orationes et commendationes: VL, 2. Auflage, Bd. 1, Sp. 182. - 353r - 354v
- 355r - 363r: Marbodus, Redonensis: LapidariusLiteratur:
Edition: PL 171, Sp. 1737-1770 (mit starken Abweichungen). Marbode of Rennes' (1035-1123) De lapidibus, by J. M. Riddle, Wiesbaden 1977 (Sudhoffs Archiv. Beiheft 20). Schwarz, S. 33, Nr. 39. Walther, Initia carminum, Nr. 5968 mit Nachtrag 2. Thorndike-Kibre, Sp. 530. R. Creutz, Hildegard von Bingen und Marbodus von Rennes... , in: Studien und Mitteilungen zur Geschichte des Benediktinerordens 49, 1931, S. 291-307. - 363v - 366v
Sekundärliteratur
- Thurn 3,2. S. 35.
- Reuss, Manuskriptenkatalog, S. 173, Nr. 133. Solemnia anniversaria in Gymnnasio reg. Ludoviciano... indicit D. Ludovicus Janus., insunt symbolae ad notitiam codicum atque emendationem epistolarum L. AennaeiSenecae, Suevoforti 1829, S. 4-7. Handwerker, Zur Geschichte, S. 495, Anm. 1.
- Sottili, Agostino: I codici del Petrarca nella Germania occidentale. 1972. S. 407-411.
- Schwarz, Ignaz: Die medizinischen Handschriften der K. Universitätsbibliothek in Würzburg beschreibendes Verzeichnis mit literarhistorischen Anmerkungen ; nebst zwei Anhängen: Anatomia Cophonis ; Anatomia Richardi Salernitani. 1907. S.34.
- Krämer, Sigrid: Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters ; Bd. 1.2. 1989. S.529.
- Hine, Harry: The manuscript tradition of Seneca's Natural questions. 1980. S. 183 - 217.
- Albrecht von Eyb: "Margarita poetica". Sp. 878.
- Bocciolini Palagi, Laura: Il carteggio apocrifo di Seneca e San Paolo : introduzione, testo, commento. 1978. 222 S.
- Geiß, Jürgen: Zentren der Petrarca-Rezeption in Deutschland. 2002. S. 25.
- Bursill-Hall, Geoffrey L.: A census of medieval Latin grammatical manuscripts. 1981. S.291.
- Nauck, Ernst T.: Burchard von Horneck. 1961. S. 296.
- Sprandel-Krafft, Lore: Bibliotheken im Bereich des Domstifts nach den Inkunabeln. 1992. S. 207-240.
- Knaus, Hermann; Bischoff, Bernhard; Glauche, Günter; Stoll, Wilhelm: Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz ; Bd. 4,2: Bistum Freising. Bistum Würzburg. 1979. S. 896.
- Creutz, Rudolf: Hildegard von Bingen und Marbodus von Rennes (1035-1123) über die Heilkraft der Edelsteine,. 1931. S. 291-307.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum ; 3. 1983. S.741.
- Die datierten Handschriften der Universitätsbibliothek Würzburg. 2004. S. 19.
Metadaten
Gehört zu
Titel
Entstehungsort
Datierung
Umfang
Kurzbeschreibung
Schlagwörter
Weitere Informationen
Provenienz
Besitzer
Identifikator
Frühere Signatur
Digitalisiert von
Geschichte
Buchmalerei
- Lombarden. Rubriziert.
Einband
Kodikologie
Lagenformel: I(2) + VIII(15, da letztes Bl. entfernt) + 24 VI(303) + III(306, da letzte drei Bl. entfernt) + 5 VI(366)
Lagen: Reklamanten an den Lagenenden.
Watermark
- Ochsenkopf 1469
- Berg 1459 - 1474
Spaltenzahl: 2 Spalten
Zeilenzahl: 48 Zeilen
- Textualis
- Bastarda
- Gotische Kursive
- Notula
Inhalt
- 1r: Lucianus, Samosatensis: Lateinische Exzerpte aus Calumniae non temere esse credendum
- 1v - 2v
- 3r: Pseudo-Diogenes, Sinopensis: Lateinische Exzerpte aus dem Briefwechsel des Pseudo-Diogenes von SinopeLiteratur:
Edition: Die Exzerpte dürften zusammenhängen mit Pseudo-Diogenes von Sinope: Epistolae. Daran: Luciani Samosatensis Calumniae non temere esse credendum. Lat. von Franciscus Griffolini. GW 8395-8398. - 3v
- 4v - 15r: Cicero, Marcus Tullius: De proprietatibus terminorumInter polliceri et promittereLiteratur:
Edition: GW 7024-7030 (textlich scheint unser Text die erste Fassung GW 7024-7029 wiederzugeben). - 16r - 24v: Fliscus, Stephanus: Praecepta grammaticaeCredimus iam dudum a plerisque viris eciam disertissimis persuasi... Plerumque enim, qui oratorie artis... - ... ut soles, ama.Literatur:
Edition: GW 8132-8138 (Datus Augustinus: Elegantiolae). - 25r: Guarinus, Veronensis: Carmina differentialiaDicitur esse nepos a nepa luxuriosusLiteratur:
Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 4425. - 25v - 27v
- 28r - 51v: Sallustius Crispus, Gaius: Catilinae coniuratioLiteratur:
Edition: A. W. Ahlberg und A. Kurfess, Leipzig 3. Aufl. 1968. Literatur: Geschichte der Textüberlieferung, Bd. 1, S. 601 u.ö. - 52r - 109r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: De quaestionibus naturalibusLiteratur:
Edition: P. Oltramare, Bd. 1 u. 2, Paris 1929. 105v-109r entsprechen Bd. 2, S. 172-190. A. Gercke, Lipsiae 1907 (verbess. Repr. Stutgardiae 1970). Geschichte der Textüberlieferung, Bd. 1, S. 601-602 u.ö. H. Hine, The mss. tradition of Seneca's Natural Questions, in: Classical Quarterly 30, 1980, S. 183-217. Scriptorium 36, 1982, Nr. 162. - 109v - 111v: Mayr, Johannes: De thermis oppidi CalbMulti ex auctoribus et prestantissimis doctoribus nostris de aquis termaticis in aliis mundi partibusLiteratur:
Literatur: Schwarz, S. 34, Nr. 40. Thorndike-Kibre, Sp. 886. - 112r - 156r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: De beneficiisLiteratur:
Edition: Préchac, 2 Bde., Paris 1961. - 156r - 163v: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: De clementiamit Buch IILiteratur:
Edition: Préchac, 2 Bde., Paris 1961. Hosius, Leipzig 1900. - 163v - 165r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: De remediis fortuitorum ad Gallionem fratremLiteratur:
Edition: J. Loth,Un nouveau texte du traité de Senèque, in: Revue de philologie de littérature et d'histoire anciennes, NS. Bd. 12, 1888, S. 118-127. Schanz-Hosius, Bd. 2, München, 4. Auflage 1959, S. 719. - 165v - 172r
- 172vCura labor meritum sumpti pro munere honoresLiteratur:
Edition: PL 171, Sp. 1446 (Ps.-Hildebertus Cenomannensis). Anthologia Latina, ed. F. Bücheler - A. Riese, 1,2, Leipzig, 2. Auflage 1906, Nr. 667 (Bibliotheca Teubneriana). Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 3960. - 173r - 174v: Paulus, Apostel: Epistolae Pseudo-Senecae et Pseudo-Pauli ApostoliLiteratur:
Edition: C. W. Barlow, in: Papers and monographs of the American Academy in Rome 10, 1938, S. 122-138. PLS 1, 1959, Sp. 673-679. L. Bocciolini Palagi, Firenze 1978. Stegmüller, RB, 1 und 8, Nr. 234 (Einteilung in unserem Text abweichend). - 174v - 305r: Seneca, Lucius Annaeus, Philosophus: Epistulae ad Lucilium moralesLiteratur:
Edition: L.D. Reynolds, 2 Bde., Oxonii 1965-1966 (unser Text weicht an einer Unzahl von Stellen ab). Geschichte der Textüberlieferung, Bd. 1, S. 601f. u.ö. - 305v - 306v
- 307r - 352v: Albrecht, von Eyb: Margarita PoeticaLiteratur:
Edition: GW 9529-9537. Sottili, I codd. del Petrarca nella Germania occidentale 6, S. 407-411, Nr. 211; er verzeichnet das erste Stück als Pseudo-Petrarca (Benvenutus de Imola). Ders. auch in: Italia med. ed um. 15, 1972, 407-411, Nr, 211; vgl. formal auch M.ch.q.83. Wichtig auch durch die Ermittlung einer Reihe von Verfassern in den Orationes et commendationes: VL, 2. Auflage, Bd. 1, Sp. 182. - 353r - 354v
- 355r - 363r: Marbodus, Redonensis: LapidariusLiteratur:
Edition: PL 171, Sp. 1737-1770 (mit starken Abweichungen). Marbode of Rennes' (1035-1123) De lapidibus, by J. M. Riddle, Wiesbaden 1977 (Sudhoffs Archiv. Beiheft 20). Schwarz, S. 33, Nr. 39. Walther, Initia carminum, Nr. 5968 mit Nachtrag 2. Thorndike-Kibre, Sp. 530. R. Creutz, Hildegard von Bingen und Marbodus von Rennes... , in: Studien und Mitteilungen zur Geschichte des Benediktinerordens 49, 1931, S. 291-307. - 363v - 366v
Sekundärliteratur
- Thurn 3,2. S. 35.
- Reuss, Manuskriptenkatalog, S. 173, Nr. 133. Solemnia anniversaria in Gymnnasio reg. Ludoviciano... indicit D. Ludovicus Janus., insunt symbolae ad notitiam codicum atque emendationem epistolarum L. AennaeiSenecae, Suevoforti 1829, S. 4-7. Handwerker, Zur Geschichte, S. 495, Anm. 1.
- Sottili, Agostino: I codici del Petrarca nella Germania occidentale. 1972. S. 407-411.
- Schwarz, Ignaz: Die medizinischen Handschriften der K. Universitätsbibliothek in Würzburg beschreibendes Verzeichnis mit literarhistorischen Anmerkungen ; nebst zwei Anhängen: Anatomia Cophonis ; Anatomia Richardi Salernitani. 1907. S.34.
- Krämer, Sigrid: Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters ; Bd. 1.2. 1989. S.529.
- Hine, Harry: The manuscript tradition of Seneca's Natural questions. 1980. S. 183 - 217.
- Albrecht von Eyb: "Margarita poetica". Sp. 878.
- Bocciolini Palagi, Laura: Il carteggio apocrifo di Seneca e San Paolo : introduzione, testo, commento. 1978. 222 S.
- Geiß, Jürgen: Zentren der Petrarca-Rezeption in Deutschland. 2002. S. 25.
- Bursill-Hall, Geoffrey L.: A census of medieval Latin grammatical manuscripts. 1981. S.291.
- Nauck, Ernst T.: Burchard von Horneck. 1961. S. 296.
- Sprandel-Krafft, Lore: Bibliotheken im Bereich des Domstifts nach den Inkunabeln. 1992. S. 207-240.
- Knaus, Hermann; Bischoff, Bernhard; Glauche, Günter; Stoll, Wilhelm: Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz ; Bd. 4,2: Bistum Freising. Bistum Würzburg. 1979. S. 896.
- Creutz, Rudolf: Hildegard von Bingen und Marbodus von Rennes (1035-1123) über die Heilkraft der Edelsteine,. 1931. S. 291-307.
- Kristeller, Paul Oskar: Iter Italicum ; 3. 1983. S.741.
- Die datierten Handschriften der Universitätsbibliothek Würzburg. 2004. S. 19.