Handschrift
Kanonistische Sammelhandschrift
M.ch.f.92
Titel
Kanonistische Sammelhandschrift
Datierung
[1. Drittel 15. Jahrhundert]
Entstehungsort
[Ostfranken]
Digitalisiert von
Universitätsbibliothek Würzburg
Online seit
30.03.2021
Erweiterte Metadaten
Kanonistische Sammelhandschrift, die im ersten Drittel des 15. Jahrhunderts in Ostfranken entstanden ist. Eine als Vorsatzblatt verwendete Urkunde verweist nach Bamberg. Die zahlreichen, im Codex enthaltenen Werke sind von einer Hand geschrieben und durch ein umfassendes Inhaltsverzeichnis erschlossen. Einen größeren Anteil nehmen Texte des italienischen Juristen Petrus de Ancharano ein. Hinzu kommen u.a. Schriften von Johannes und Caspar Calderinus, Bartolus de Saxoferrato, Franciscus de Zabarellis und Baldus de Ubaldis.
Gehört zu
Titel
Kanonistische Sammelhandschrift
Entstehungsort
[Ostfranken]
Datierung
[1. Drittel 15. Jahrhundert]
Umfang
Ab der zweiten Lage rechts oben Blattzählung "I-CCCLXVII".
1 Perg.-Bl., 375 Bl., 1 Perg.-Bl.
Lagen: Reklamanten an den Lagenenden.
Kurzbeschreibung
Kanonistische Sammelhandschrift, die im ersten Drittel des 15. Jahrhunderts in Ostfranken entstanden ist. Eine als Vorsatzblatt verwendete Urkunde verweist nach Bamberg. Die zahlreichen, im Codex enthaltenen Werke sind von einer Hand geschrieben und durch ein umfassendes Inhaltsverzeichnis erschlossen. Einen größeren Anteil nehmen Texte des italienischen Juristen Petrus de Ancharano ein. Hinzu kommen u.a. Schriften von Johannes und Caspar Calderinus, Bartolus de Saxoferrato, Franciscus de Zabarellis und Baldus de Ubaldis.
Weitere Informationen
Entstehung: Auf dem vom hinteren Spiegel abgelösten Pergament-Nachstoßblatt: "pro V flor."
Provenienz
Dombibliothek Würzburg
Besitzer
Universitätsbibliothek Würzburg
Identifikator
M.ch.f.92
Thurn 3,2, S. 55
DOI: 10.48651/franconica-7256912072762
Digitalisiert von
Universitätsbibliothek Würzburg
Geschichte
Entstehung
Auf dem vom hinteren Spiegel abgelösten Pergament-Nachstoßblatt: pro V flor.
Provenienz
Dombibliothek Würzburg
Einband
Allgemeine Angaben
15. Jahrhundert
(restauriert 1995). Kalbleder über Holz mit Streicheisenlinien. Rücken durch Restaurierung ersetzt unter Verwendung des alten Titelschilds. Titelschild auf dem Vorderdeckel. Reste von 2 Schließen. Spuren von Kettenbefestigung am Hinterdeckel.
Begleitmaterial
VS: Rechts abgeschnittene Urkunde Innozenz' VII., gerichtet an den Bischof von Bamberg zugunsten der Mönche des Michelsberges. Datum Rome apud Sanctum Petrum X kl. Ianuars. pontific. Regest nicht verifiziert; kein Original im Staatsarchiv Bamberg.
Kodikologie
Beschreibstoff
Material: Papier
Lagenformel: 1 Perg.-Bl. V(7, da mittleres Doppelbl. u. Bl. 9 der Lage herausgeschnitten) + VII(21) + VI(33) + V(43) + VI(55) + V(65) + 4 VI(113) + V(123) + 21 VI(375) + 1 Perg.-Bl.
Lagen: Reklamanten an den Lagenenden.
Watermark
Lagenformel: 1 Perg.-Bl. V(7, da mittleres Doppelbl. u. Bl. 9 der Lage herausgeschnitten) + VII(21) + VI(33) + V(43) + VI(55) + V(65) + 4 VI(113) + V(123) + 21 VI(375) + 1 Perg.-Bl.
Lagen: Reklamanten an den Lagenenden.
Watermark
- Glocke
- Ochsenkopf
Ab der zweiten Lage rechts oben Blattzählung I-CCCLXVII.
Layout
Schriftraum: 230 x 135 mm
Spaltenzahl: Einspaltig
Zeilenzahl: 32 Zeilen
Spaltenzahl: Einspaltig
Zeilenzahl: 32 Zeilen
Schrift
- Bastarda
Inhalt
- 1r - 1v
- 2r - 3v: Inhaltsverzeichnis zum gesamten Codex
- 4r - 7v: Henricus, Bohicus: Distinctio de successione ab intestato[C]um dilectus [X. 3.27.3.] Quia Host(iens)sis in summa eodem ty(tulo)... - ... itaque et per Dynum et Cynum ibi, ubi ponunt islam distinctionem paci... additis.Literatur:
Edition: GW 4964, Bd. 3. Literatur : Schulte 2, 266-270. DDC 2, Sp. 229. - 7r: Notata de oblationibus
- 8r - 35v: Vocabularius utriusque iuris Lipsiensis[Q]uoniam omnium habere memoriam et in nullo penitus errareLiteratur:
Teiledition, Parallelhandschriften und Literatur bei Seckel, S. 306-322. Unsere Handschrift ist nicht untersucht. H. Coing, in: Jus Romanum medii aevi, Bd. 6, Mediolani 1964, S. 168. - 36r - 38r: Tractatus de successionibus hereditatumQuero igitur, qualiter descendentes succedunt ascendentibus aut qualiter ascendentes descendentibus... - ... ex eorum tradicione ruditer conscriptis de prima huius opusculi parte sufficiant.
- 38v: Tractatus de consuetudineEx non scripto visa casus posicione ...
- 39r - 43v
- 44r - 52r: Consilia
- 52r - 64r: Petrus, de Ancharano: Repeticio super c. finem [X.2.14.5] de dolo et contumacia[I]n ista rubrica continuatur ad precedencia in hunc modum
- 64r - 84v: Petrus, de Ancharano: Questio disputata super c. cum C. laycus de foro competentiQuestio disputata per egregium utriusque iuris doctorem dominum Petrum de Anchorano in Bononiensi kathedra... - ... per ista sic soluta illa tercia questio ... contrariis.
- 84v - 108v: Petrus, de Ancharano: Repetitio super c. postulasti de foro competentiNe longitudo repeticionis lectorem exterreatLiteratur:
Edition: GW 1633 u.ö. - 108v - 127v: Petrus, de Ancharano: Repeticio super c. in presencia de probacionibusDubia prabacio non relevat probantem... - ... libro VI. etc.Literatur:
Edition: GW 1628 u.ö. - 127v - 129r: Petruccius, Fridericus: Repetitio c. proposuisti de foro competentiQuoniam verbi fundatum deest, non bene edificatur... - ... ut ille iudex intelligatur alium prevenisse.Literatur:
Zu Federicus Petruccius Senensis vgl. Schulte 2, S. 237f. HQL 1, S. 379 u. 481. - 129r - 131r: Petrus, de Ancharano: ConsiliumInter cetera in quodam privilegio apostolico pape Ioannis indulto
- 131r - 137rNumquid petitorum et possessorum ponit simul (?) intentari...
- 137v - 149r: Johannes, Calderinus: Commentum super c. naviganti de usurisNaviganti casus usurarius est... - ... penale.
Iohannes Calderinus.Literatur:
Edition: Hain 4250, LXXXv-LXXXVIIr. Literatur vgl. bei Schulte 2, S. 252, Anm. 28; unser Text ist eigens genannt. - 149r - 163r: Franciscus, de Zabarellis: Repetitio c. ac si clerici de iudi[ciis].Ac si clerici, hanc decretalem legam per partes faciendo ...Literatur:
Edition: vgl. Schulte 2, S.285. - 163r - 186v: Nicolaus, de Stadis: RepeticioEis quibus. Repetiturus c. eis quibus situatum sub rubrica
- 186v - 202v: Petruccius, Fridericus: Super permutacione beneficiorum, cum additionibus LappiLiteratur:
Edition: Tractatus universi iuris, Bd. 15, Bl. 187r-190r (stark abweichend). Literatur: Schulte 2, S. 238 mit weiteren Angaben von Ed. Casamassima, passim. - 202v - 216r: Petrus, de Ancharano: Questio super si quis vi c. de acquirenda possessioneQuestio domini Petri de Ancharano utriusque iuris doctoris cathedram Bononiensem regentem in novis iuribus proponitur sub hac forma : antiquis et modernis temporibusLiteratur:
Schulte 2, S. 282. HQL 1, S. 381. - 216r - 223v: Caspar, Calderinus: Repeticio super licet in tua dioecesi de rerum permutacione[L]icet in tua dyac. (sic!) etc. primo ponit suprascriptum, in quo interserit dubiumLiteratur:
Schulte 2, S. 265, Anm. 4. - 223v - 231r: Johannes, Calderinus: Super c. in nostra de rescriptisIn nostra. Dominus et pater meus dicit principium huius decreti loqui... - ... hec opinio magne innititur equitati.Literatur:
Benutzte Edition: Hain 4250, VIIIv - XIIv. Schulte 2, S. 252. - 231r - 238v: Caspar, Calderinus: Repetitio super c. canonum statutaStatuta canonica dicuntur ab omnibus observari... - ... in c. sequenti.Literatur:
Schulte 2, S. 265. - 238v - 255r: Johannes, de Crispis Papiensis: Repetitio in c. de ordinatis ab episcopoCum clericus iuris peticione presentis capituli hunc ordinem... - ... et hoc ad presens sufficiant.
- 255v - 264r: Bartolus, de Saxoferrato: Tractatus super c. ad reprimendum (Auszug)Exposicio verborum scilicet summarie et de plano etc. sumpta de commento Bartoli
Bartoldus super eisdem verbis in extravagante ad reprimendum multorum facinora.Literatur:
Edition: Omnia, quae extant, opera, Venetiis 1590, Bd. 9, Bl. 97r-99v. Literatur: Casamassima, S. 20-21, 215. HQL 1, S, 342ff. - 264r - 326r: Petrus, de Ancharano: Repetitio de regulis iuris. In beneficium. Possessor male fidei. Sine possessione.Literatur:
Edition: Petrus de Ancharano, Super c. Canonum statuta, Papie 1508, fol. 27r-29r, 29r-34r, 72r-79v u.ö. Literatur: Schulte 2, a.a.O. - 326r - 354v: Franciscus, de Zabarellis: Repetitio super c. perpendimus de sententia excommunicationisDifficilis in textu, quo ad casus... - ... via ad omnia.
M° CCC° XCIII mense Novembri in felici studio Paduano...354v - 354vLiteratur:
Benutzte Edition: Hain 16261. Literatur: Schulte 2, S. 285. - 355r - 359r: Caspar, Calderinus: Repetitio super c. si de vita et honestate clericorumNon defenditur clericus a statutis... - ... vero pro partibus suis.Literatur:
Diese Repetitio zitiert bei Schulte 2, S. 265, Anm. 4. - 359v - 362r: Baldus, de Ubaldis: Consilium circa molendinumArchiepiscopus Spoletensis habet unam domum molendinarumLiteratur:
Schulte 2, S. 278. - 362r - 364r: Caspar, Calderinus: Consilium super molendinumEt quod predictum statutum non valeat de iureLiteratur:
Schulte 2, S. 265. - 364r - 367r: Baldus, de Ubaldis: Consilium super molendinumOptimis rationibus et expressis iuribus videtur iuvari dominus archiepiscopusLiteratur:
Schulte 2, S. 265. - 367r - 372v: Petrus, de Ancharano: Consilium circa prebendam ecclesie ErfordensisIn nomine domini amen. Casus est talis, super quo petiturLiteratur:
Schulte 2, S. 278-282. - 372v - 374v: Caspar, CalderinusConcilium (!), an frater ... ad alium ordinem possit transire
In Christi nomine amen. Factum, super quo queritur concilium tale est: Quidam A. frater professusLiteratur:
Schulte 2, S. 265.
Sekundärliteratur
- Thurn 3,2. S. 55.
- Handwerker, Otto: Überschau über die Fränkischen Handschriften der Würzburger Universitäts-Bibliothek. 1919. S. 26.
- Bischoff, Bernhard; Stoll, Wilhelm; Knaus, Hermann; Glauche, Günter: Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz ; Bd. 4,2: Bistum Freising. Bistum Würzburg. 1979. S. 975.
- Krämer, Sigrid: Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters ; Bd. 1.2. 1989. S.529.
- Dolezalek, Gero: Verzeichnis der Handschriften zum Römischen Recht bis 1600. Materialsammlung, System und Programm für elektronische Datenverarbeitung. 1972.
- Casamassima, Emanuele: Note sui manoscritti di Bartolo nelle biblioteche tedesche. 1962. S. 237.
- Casamassima, Emanuele: Codices operum Bartoli a Saxoferrato recensiti ; Bd. 1: Iter Germanicum. 1971.
Metadaten
Gehört zu
Titel
Kanonistische Sammelhandschrift
Entstehungsort
[Ostfranken]
Datierung
[1. Drittel 15. Jahrhundert]
Umfang
Ab der zweiten Lage rechts oben Blattzählung "I-CCCLXVII".
1 Perg.-Bl., 375 Bl., 1 Perg.-Bl.
Lagen: Reklamanten an den Lagenenden.
Kurzbeschreibung
Kanonistische Sammelhandschrift, die im ersten Drittel des 15. Jahrhunderts in Ostfranken entstanden ist. Eine als Vorsatzblatt verwendete Urkunde verweist nach Bamberg. Die zahlreichen, im Codex enthaltenen Werke sind von einer Hand geschrieben und durch ein umfassendes Inhaltsverzeichnis erschlossen. Einen größeren Anteil nehmen Texte des italienischen Juristen Petrus de Ancharano ein. Hinzu kommen u.a. Schriften von Johannes und Caspar Calderinus, Bartolus de Saxoferrato, Franciscus de Zabarellis und Baldus de Ubaldis.
Weitere Informationen
Entstehung: Auf dem vom hinteren Spiegel abgelösten Pergament-Nachstoßblatt: "pro V flor."
Provenienz
Dombibliothek Würzburg
Besitzer
Universitätsbibliothek Würzburg
Identifikator
M.ch.f.92
Thurn 3,2, S. 55
DOI: 10.48651/franconica-7256912072762
Digitalisiert von
Universitätsbibliothek Würzburg
Geschichte
Entstehung
Auf dem vom hinteren Spiegel abgelösten Pergament-Nachstoßblatt: pro V flor.
Provenienz
Dombibliothek Würzburg
Einband
Allgemeine Angaben
15. Jahrhundert
(restauriert 1995). Kalbleder über Holz mit Streicheisenlinien. Rücken durch Restaurierung ersetzt unter Verwendung des alten Titelschilds. Titelschild auf dem Vorderdeckel. Reste von 2 Schließen. Spuren von Kettenbefestigung am Hinterdeckel.
Begleitmaterial
VS: Rechts abgeschnittene Urkunde Innozenz' VII., gerichtet an den Bischof von Bamberg zugunsten der Mönche des Michelsberges. Datum Rome apud Sanctum Petrum X kl. Ianuars. pontific. Regest nicht verifiziert; kein Original im Staatsarchiv Bamberg.
Kodikologie
Beschreibstoff
Material: Papier
Lagenformel: 1 Perg.-Bl. V(7, da mittleres Doppelbl. u. Bl. 9 der Lage herausgeschnitten) + VII(21) + VI(33) + V(43) + VI(55) + V(65) + 4 VI(113) + V(123) + 21 VI(375) + 1 Perg.-Bl.
Lagen: Reklamanten an den Lagenenden.
Watermark
Lagenformel: 1 Perg.-Bl. V(7, da mittleres Doppelbl. u. Bl. 9 der Lage herausgeschnitten) + VII(21) + VI(33) + V(43) + VI(55) + V(65) + 4 VI(113) + V(123) + 21 VI(375) + 1 Perg.-Bl.
Lagen: Reklamanten an den Lagenenden.
Watermark
- Glocke
- Ochsenkopf
Ab der zweiten Lage rechts oben Blattzählung I-CCCLXVII.
Layout
Schriftraum: 230 x 135 mm
Spaltenzahl: Einspaltig
Zeilenzahl: 32 Zeilen
Spaltenzahl: Einspaltig
Zeilenzahl: 32 Zeilen
Schrift
- Bastarda
Inhalt
- 1r - 1v
- 2r - 3v: Inhaltsverzeichnis zum gesamten Codex
- 4r - 7v: Henricus, Bohicus: Distinctio de successione ab intestato[C]um dilectus [X. 3.27.3.] Quia Host(iens)sis in summa eodem ty(tulo)... - ... itaque et per Dynum et Cynum ibi, ubi ponunt islam distinctionem paci... additis.Literatur:
Edition: GW 4964, Bd. 3. Literatur : Schulte 2, 266-270. DDC 2, Sp. 229. - 7r: Notata de oblationibus
- 8r - 35v: Vocabularius utriusque iuris Lipsiensis[Q]uoniam omnium habere memoriam et in nullo penitus errareLiteratur:
Teiledition, Parallelhandschriften und Literatur bei Seckel, S. 306-322. Unsere Handschrift ist nicht untersucht. H. Coing, in: Jus Romanum medii aevi, Bd. 6, Mediolani 1964, S. 168. - 36r - 38r: Tractatus de successionibus hereditatumQuero igitur, qualiter descendentes succedunt ascendentibus aut qualiter ascendentes descendentibus... - ... ex eorum tradicione ruditer conscriptis de prima huius opusculi parte sufficiant.
- 38v: Tractatus de consuetudineEx non scripto visa casus posicione ...
- 39r - 43v
- 44r - 52r: Consilia
- 52r - 64r: Petrus, de Ancharano: Repeticio super c. finem [X.2.14.5] de dolo et contumacia[I]n ista rubrica continuatur ad precedencia in hunc modum
- 64r - 84v: Petrus, de Ancharano: Questio disputata super c. cum C. laycus de foro competentiQuestio disputata per egregium utriusque iuris doctorem dominum Petrum de Anchorano in Bononiensi kathedra... - ... per ista sic soluta illa tercia questio ... contrariis.
- 84v - 108v: Petrus, de Ancharano: Repetitio super c. postulasti de foro competentiNe longitudo repeticionis lectorem exterreatLiteratur:
Edition: GW 1633 u.ö. - 108v - 127v: Petrus, de Ancharano: Repeticio super c. in presencia de probacionibusDubia prabacio non relevat probantem... - ... libro VI. etc.Literatur:
Edition: GW 1628 u.ö. - 127v - 129r: Petruccius, Fridericus: Repetitio c. proposuisti de foro competentiQuoniam verbi fundatum deest, non bene edificatur... - ... ut ille iudex intelligatur alium prevenisse.Literatur:
Zu Federicus Petruccius Senensis vgl. Schulte 2, S. 237f. HQL 1, S. 379 u. 481. - 129r - 131r: Petrus, de Ancharano: ConsiliumInter cetera in quodam privilegio apostolico pape Ioannis indulto
- 131r - 137rNumquid petitorum et possessorum ponit simul (?) intentari...
- 137v - 149r: Johannes, Calderinus: Commentum super c. naviganti de usurisNaviganti casus usurarius est... - ... penale.
Iohannes Calderinus.Literatur:
Edition: Hain 4250, LXXXv-LXXXVIIr. Literatur vgl. bei Schulte 2, S. 252, Anm. 28; unser Text ist eigens genannt. - 149r - 163r: Franciscus, de Zabarellis: Repetitio c. ac si clerici de iudi[ciis].Ac si clerici, hanc decretalem legam per partes faciendo ...Literatur:
Edition: vgl. Schulte 2, S.285. - 163r - 186v: Nicolaus, de Stadis: RepeticioEis quibus. Repetiturus c. eis quibus situatum sub rubrica
- 186v - 202v: Petruccius, Fridericus: Super permutacione beneficiorum, cum additionibus LappiLiteratur:
Edition: Tractatus universi iuris, Bd. 15, Bl. 187r-190r (stark abweichend). Literatur: Schulte 2, S. 238 mit weiteren Angaben von Ed. Casamassima, passim. - 202v - 216r: Petrus, de Ancharano: Questio super si quis vi c. de acquirenda possessioneQuestio domini Petri de Ancharano utriusque iuris doctoris cathedram Bononiensem regentem in novis iuribus proponitur sub hac forma : antiquis et modernis temporibusLiteratur:
Schulte 2, S. 282. HQL 1, S. 381. - 216r - 223v: Caspar, Calderinus: Repeticio super licet in tua dioecesi de rerum permutacione[L]icet in tua dyac. (sic!) etc. primo ponit suprascriptum, in quo interserit dubiumLiteratur:
Schulte 2, S. 265, Anm. 4. - 223v - 231r: Johannes, Calderinus: Super c. in nostra de rescriptisIn nostra. Dominus et pater meus dicit principium huius decreti loqui... - ... hec opinio magne innititur equitati.Literatur:
Benutzte Edition: Hain 4250, VIIIv - XIIv. Schulte 2, S. 252. - 231r - 238v: Caspar, Calderinus: Repetitio super c. canonum statutaStatuta canonica dicuntur ab omnibus observari... - ... in c. sequenti.Literatur:
Schulte 2, S. 265. - 238v - 255r: Johannes, de Crispis Papiensis: Repetitio in c. de ordinatis ab episcopoCum clericus iuris peticione presentis capituli hunc ordinem... - ... et hoc ad presens sufficiant.
- 255v - 264r: Bartolus, de Saxoferrato: Tractatus super c. ad reprimendum (Auszug)Exposicio verborum scilicet summarie et de plano etc. sumpta de commento Bartoli
Bartoldus super eisdem verbis in extravagante ad reprimendum multorum facinora.Literatur:
Edition: Omnia, quae extant, opera, Venetiis 1590, Bd. 9, Bl. 97r-99v. Literatur: Casamassima, S. 20-21, 215. HQL 1, S, 342ff. - 264r - 326r: Petrus, de Ancharano: Repetitio de regulis iuris. In beneficium. Possessor male fidei. Sine possessione.Literatur:
Edition: Petrus de Ancharano, Super c. Canonum statuta, Papie 1508, fol. 27r-29r, 29r-34r, 72r-79v u.ö. Literatur: Schulte 2, a.a.O. - 326r - 354v: Franciscus, de Zabarellis: Repetitio super c. perpendimus de sententia excommunicationisDifficilis in textu, quo ad casus... - ... via ad omnia.
M° CCC° XCIII mense Novembri in felici studio Paduano...354v - 354vLiteratur:
Benutzte Edition: Hain 16261. Literatur: Schulte 2, S. 285. - 355r - 359r: Caspar, Calderinus: Repetitio super c. si de vita et honestate clericorumNon defenditur clericus a statutis... - ... vero pro partibus suis.Literatur:
Diese Repetitio zitiert bei Schulte 2, S. 265, Anm. 4. - 359v - 362r: Baldus, de Ubaldis: Consilium circa molendinumArchiepiscopus Spoletensis habet unam domum molendinarumLiteratur:
Schulte 2, S. 278. - 362r - 364r: Caspar, Calderinus: Consilium super molendinumEt quod predictum statutum non valeat de iureLiteratur:
Schulte 2, S. 265. - 364r - 367r: Baldus, de Ubaldis: Consilium super molendinumOptimis rationibus et expressis iuribus videtur iuvari dominus archiepiscopusLiteratur:
Schulte 2, S. 265. - 367r - 372v: Petrus, de Ancharano: Consilium circa prebendam ecclesie ErfordensisIn nomine domini amen. Casus est talis, super quo petiturLiteratur:
Schulte 2, S. 278-282. - 372v - 374v: Caspar, CalderinusConcilium (!), an frater ... ad alium ordinem possit transire
In Christi nomine amen. Factum, super quo queritur concilium tale est: Quidam A. frater professusLiteratur:
Schulte 2, S. 265.
Sekundärliteratur
- Thurn 3,2. S. 55.
- Handwerker, Otto: Überschau über die Fränkischen Handschriften der Würzburger Universitäts-Bibliothek. 1919. S. 26.
- Bischoff, Bernhard; Stoll, Wilhelm; Knaus, Hermann; Glauche, Günter: Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz ; Bd. 4,2: Bistum Freising. Bistum Würzburg. 1979. S. 975.
- Krämer, Sigrid: Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters ; Bd. 1.2. 1989. S.529.
- Dolezalek, Gero: Verzeichnis der Handschriften zum Römischen Recht bis 1600. Materialsammlung, System und Programm für elektronische Datenverarbeitung. 1972.
- Casamassima, Emanuele: Note sui manoscritti di Bartolo nelle biblioteche tedesche. 1962. S. 237.
- Casamassima, Emanuele: Codices operum Bartoli a Saxoferrato recensiti ; Bd. 1: Iter Germanicum. 1971.